Eurocommissaris is geen troostprijs meer - Brigitte Vermeersch
Maar voorlopig is er nog altijd geen kandidaat voorgedragen. Omdat de onderhandelaars voor een nieuwe federale regering blijkbaar de functie mee hebben opgenomen in het pakket van te verdelen posten voor de regeringsvorming. Daarbij telt een eurocommissaris net zoals een premier of een vicepremier voor anderhalf punt, een minister voor één punt en een staatssecretaris voor een half punt.
Een kwestie van evenwicht
En hier knelt het schoentje. Als CD&V de Belgische premier in de wacht sleept, dan kunnen de christendemocraten niet ook nog eens de post van eurocommissaris krijgen, luidt het, of anders moet de partij een van de twee ministerposten inleveren.
Hetzelfde voor Open VLD. Als die Karel De Gucht naar voren schuiven, dan zouden ook zij een ministerpost verliezen en er maar eentje overhouden.
Blijft MR, die gegarandeerd zeven ministers krijgt in de nieuwe federale regering, die paritair moet zijn samengesteld. En zeven ministers plus een eurocommissaris is misschien toch wat van het goede te veel, is te horen.
En dan is er nog N-VA. Maar die zou niet geïnteresseerd zijn in de functie.
Sterke kandidaten
Nochtans heeft ons land aan goede kandidaten geen gebrek. Zo is er Marianne Thyssen, al jaar en dag Europarlementslid, een echte dossiervreter en graag gezien bij Jean-Claude Juncker, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie en ook een christendemocraat. Hij zou haar graag een zware portefeuille aanbieden.
Maar niet Juncker beslist. Het is de ontslagnemende regering-Di Rupo die, in overleg met de partijen die onderhandelen over een nieuwe federale regering, een kandidaat-eurocommissaris moet voordragen.
Open VLD zou graag de huidige commissaris Karel De Gucht opnieuw in het veld sturen. De Gucht maakte naam als eurocommissaris voor Handel onder meer door zijn onderhandelingen met de VS over een handelsakkoord. Hijzelf wil opnieuw voor een mandaat gaan, maar dan enkel als het gaat om dezelfde post of om een evenwaardige functie, zoals Interne Markt, Energie of Concurrentie.
En dan is er ook nog Didier Reynders (MR), de huidige minister voor Buitenlandse Zaken, die ook tien jaar lang minister van Financiën is geweest en Juncker goed kent. Ook Reynders heeft interesse in de functie.
De tijd dringt
Maar zoals gezegd gooit het puntensysteem, dat aan de eurocommissaris evenveel gewicht toekent als aan een premier of vicepremier, roet in het eten. En dat maakt dat er vooralsnog geen kandidaat-eurocommisaris is voorgedragen. Ondanks de brief van Di Rupo, die alvast door de onderhandelaars voor een nieuwe federale regering niet werd gesmaakt. Want zij zouden liefst nog wat meer tijd nemen omdat de regeringsvorming nog erg pril is en dus nog een stuk onzekerheid inhoudt.
Stel bijvoorbeeld dat CD&V Marianne Thyssen opoffert voor het premierschap van Kris Peeters en finaal loopt het toch nog anders, dan dreigt de partij zijn kandidate voor niets te hebben opgegeven.
Sommigen zien dan ook in de brief van Di Rupo het bewijs dat de ontslagnemende premier met zijn PS al in oppositiemodus is. Hij zou bewust met deze vraag komen om dan te kunnen aantonen dat de onderhandelaars zelfs geen beslissing kunnen nemen over een nieuwe eurocommissaris.
Nochtans erkent iedereen dat er ook niet meer te lang mag worden gedraald, als België opnieuw een topportefeuille in de wacht wil slepen. Want veel landen hebben de naam van hun kandidaat-eurocommissaris al bij Juncker ingeleverd en daar zijn ook drie gewezen premiers bij. Opnieuw een bewijs dat de functie van eurocommissaris niet meer zoals vroeger soms het geval was als een troostprijs wordt gezien.
Het belang van de Europese Commissie is de voorbije jaren dan ook erg toegenomen, denk maar aan het inkijkrecht dat de Commissie nu heeft in de begroting van de Europese lidstaten. En de beleidsaanbevelingen die de Commissie om de zes maanden doet aan de regeringen van die landen.
Graag een vrouw
En dan is er ook de druk vanuit Commissievoorzitter Juncker zelf. Want in september al wordt de ploeg van Juncker in het Europees Parlement verwacht. Daar zullen Europarlementsleden de kandidaat-commissarissen op de rooster leggen. En dus wil kersvers voorzitter Juncker voortmaken met het samenstellen van zijn ploeg, zodat duidelijk is wie welke bevoegdheid krijgt en de kandidaten zich ook volop kunnen voorbereiden.
En er is ook nog de kwestie van de vrouwen. Via zijn diensten liet Juncker aan het Franse persbureau horen dat hij erg bezorgd is over het gebrek aan vrouwelijke kandidaten voor zijn nieuwe ploeg. Tot nog toe kreeg hij officieel maar één kandidatuur van een vrouw binnen, van de Tsjechische Vera Jourova.
Bulgarije en Zweden moeten nog bevestigen of ze hun uittredende vrouwelijke commissarissen opnieuw voordragen. Juncker vreest dat het Europees Parlement bij de stemming in oktober zijn ploeg afwijst, als er niet minstens evenveel vrouwen in zitten dan de vorige keer, meer bepaald negen.
En dus liet de voorzitter opnieuw horen dat hij rekent op de zes landen die nog geen kandidaat hebben afgevaardigd en dat zijn Italië, Nederland, Portugal, Slovenië, Roemenië en ... België. Afwachten dus of Juncker zijn “Belgische vrouw” krijgt.
(Brigitte Vermeersch is politiek verslaggever bij VRT Nieuws.)