Wat wil Netanyahu? - Nicky Aerts

23 dagen van intens oorlogsgeweld heeft aan beide kanten slachtoffers gemaakt. Bij de Gazanen staat de teller (op het moment dat ik dit schrijf) op 1.269. Het merendeel daarvan zijn burgers waaronder heel wat vrouwen, kinderen en bejaarden. Aan Israëlische kant vallen er 56 doden te betreuren. Hoofdzakelijk militairen killed in action. Er vielen 3 burgerslachtoffers. Operation Protective Edge is destructiever dan alle voorgaande operaties in de regio. Zo’n 240.000 Gazanen zijn intern op de vlucht. Dat cijfer kan gemakkelijk oplopen tot 400.000 nu de UNRWA-scholen, waar velen zich schuil hielden, ook geen veilig onderkomen meer bieden.

Alle verhoudingen zijn zoek. Scholen en hospitalen zijn aan flarden geschoten en sinds een paar dagen is ook de elektriciteitscentrale (de enige in Gaza) vernield. 1,7 miljoen mensen overleven onder mensonterende omstandigheden. De humanitaire situatie heeft hiermee bijna de grenzen bereikt waarbinnen de internationale gemeenschap en de VN kunnen werken. De kans is groot dat bij een verdere escalatie de VN de verantwoordelijkheid overdraagt aan de bezetter, de Israëlische regering. Daar zit premier Netanyahu zeker niet op te wachten en toch lijkt alles in de richting van nog grotere ellende te evolueren.

Het doel van Operation Protective Edge is nobel: Netanyahu wil vrede en rust voor het Israëlische volk. Niet meer en niet minder. “De veiligheid van het Israëlische volk moet gegarandeerd zijn”, aldus Mark Regev, de woordvoerder van de premier in een telefonisch onderhoud. Netanyahu wil dat doel bereiken door het tunnelnetwerk te vernietigen dat Hamas heeft uitgebouwd om terreuracties uit te voeren in Israël. De hardliners in zijn kabinet daarentegen willen dat Hamas volledig van de kaart geveegd wordt. Het is dus schipperen geblazen om de verschillende fracties binnen de regering tevreden te stellen.

De volledige ontwapening van Hamas en andere terroristische organisaties en de demilitarisering van Gaza is volgens sommigen de enige manier om eens en voor altijd Hamas buiten spel te zetten. Netanyahu zelf lijkt deze klus liever geklaard te zien door de internationale gemeenschap, die als een soort ‘conflictbeheerser’ op het terrein aanwezig zou moeten blijven na het staken van de vijandelijkheden. In ruil zou een opening van het grondgebied en economische ontwikkeling mogelijk gemaakt moeten worden.

De operatie wordt gedragen door de bevolking. De Israëli’s staan met meer dan 80% als één man achter hun soldaten. Wat bij mij de vraag oproept: hoe zit het met de morele standaard van de Israëli’s? Volgens Benny Ganz, stafchef van het Israëlische leger, voelt de Israëlische bevolking mee met de burgers van Gaza. “Elke onschuldige dode, doet ook de Israëli’s pijn.” Toch weten heel wat Israëli’s jammer genoeg niet wat er precies gaande is in de Gazastrook. In de Israëlische media wordt er nauwelijks of niet gesproken over het aantal burgerslachtoffers onder de Palestijnen. De Israëlische ngo B’Tselem liet zopas nog een petitie rondgaan ivm een radiospot die ze gemaakt hadden voor de Israëlische radio. In de spot werden de namen van de vermoorde Palestijnse kinderen genoemd, maar de Israëlische openbare omroep weigerde de spot uit te zenden. Hij zou te tendentieus zijn. Je kan je dus terecht afvragen hoe goed de doorsnee Israëli op de hoogte is/wil zijn van de eigenlijke situatie.

De grootste operatie in de Gazastrook in tijden lijkt ook het tegenovergestelde effect te hebben. De pas geïnstalleerde Palestijnse eenheidsregering met Hamas – een doorn in het oog van Israël - is nog niet opgegeven en krijgt door de oorlog zelfs wat meer vorm. Abbas lijkt zijn credibiliteit helemaal verloren te hebben en kijkt verzwakt toe hoe het geweld niet alleen in de Gazastrook, maar ook op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem toeneemt. De sympathie van de Palestijnse bevolking gaat nu uit naar Hamas, de enige strijdbare kracht. Maar Hamas heeft een mogelijk staakt-het-vuren op initiatief van Egypte verworpen (en verbreekt op het moment dat ik dit schrijf ook een humanitair staakt-het-vuren dat afgekondigd was voor 4 uur).

Waar Hamas een paar weken geleden volledig verzwakt leek en niet meer op de steun van de bevolking kon rekenen, is de situatie nu in hun voordeel gekeerd. Ook de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever lijken Hamas te steunen. Dat bleek aan het eind van de ramadan, toen 45.000 moslims in Jeruzalem kwamen bidden voor het begin van het Suikerfeest. Op de zwarte T-shirts met witte opdruk die ze droegen, betuigden ze hun steun voor Gaza. Hamas is niet langer de zwakste factor. Bij nieuwe onderhandelingen over de huidige toestand en een mogelijk staakt-het-vuren, zal Abbas hen moeten betrekken en hen mee aan de onderhandelingstafel laten zitten.

Ondertussen tekent zich al geruime tijd een verrechtsing van de Israëlische maatschappij af. Linkse betogingen worden zo goed als altijd gecounterd door tegenbetogingen van rechtse groeperingen, die er niet voor terugschrikken doodsbedreigingen te uiten aan al diegenen die het opnemen voor de Arabische bevolking of voor het lot van de Palestijnen. ‘Dood aan de Arabieren’ is de enige leuze die zij kennen. Dood aan al diegenen die tegen ons zijn. Die visie wordt nog eens versterkt door heftige anti-Israëlische reacties in de rest van de wereld.
Ook journalisten die in de ogen van de pro-Israëlische collega’s te veel kant kiezen voor de andere partij, krijgen het vriendschappelijk advies ‘onpartijdig’ te blijven. Het is geen gemakkelijk klimaat om je werk in te doen. De rechtse vleugel ziet zichzelf bevestigd in de gedachte dat iedereen tegen de Joden is, dat de vervolging nog altijd aan de gang is, dat er een nieuwe Holocaust in de maak is. Hoe langer de operatie in Gaza duurt, hoe extremer de ideeën, de reacties aan beide kanten worden.

Netanyahu heeft begin deze week aangekondigd de aanvallen op Gaza niet te zullen staken zolang de tunnelinfrastructuur van Hamas niet vernietigd is. Hij heeft de bevolking gevraagd zich voor te bereiden op een lange strijd. Maar hoe lang Operation Protective Edge ook zal duren, de eigenlijke strijd tegen de terreur zal pas beginnen wanneer het stof is gaan liggen en de Palestijnse kinderen van deze generatie zullen opstaan om zich te wreken. Je kan geen 1,7 miljoen mensen verantwoordelijk maken voor de daden van een terroristische groepering. Je kan wel diezelfde 1,7 miljoen mensen tegen je in het harnas jagen omwille van die collectieve bestraffing.

Als je bedenkt dat Hamas gegroeid is uit de generatie van de eerste intifada, zoals journaliste Amira Hass begin deze week terecht stelde in de linkse Israëlische krant Haaretz, dan kan je alleen maar vrezen voor wat komen zal. Niet vandaag of morgen, maar op een onbewaakt moment. Want wat zullen al die kinderen die zich nu afvragen waarom ze op de vlucht moeten slaan, waarom hun huizen vernield worden en hun vaders, broers, zussen, tantes en nonkels, neven en nichten vermoord worden, denken van de Israëli’s? Hoe zullen zij de jarenlange trauma’s, het getreiter, de vernedering verwerken?

Mark Regev, de woordvoerder van premier Netanyahu, blijft rustig bij die gedachte: “De meeste mensen in Gaza begrijpen niet wat er gebeurt en waarom Hamas verder blijft vechten. De Gazanen waren woedend toen bleek dat Hamas het voorstel tot staakt-het-vuren van Egypte niet aanvaard had. De bevolking van Gaza zal zich uiteindelijk misschien wel de vraag stellen hoe het komt dat wij op deze manier gereageerd hebben."

Het is absoluut verwerpelijk dat Hamas de burgers van Gaza gebruikt als dekmantel voor zijn daden en er bovendien trots op is dat er bloed vloeit voor een hoger doel. En dat alles terwijl hun topmannen vanop veilige afstand de knoppen bedienen. Maar het is tegelijk even verwerpelijk om ‘iedereen’ daarvoor verantwoordelijk te stellen. Hamas wordt alleen maar sterker door de Israëlische aanvallen en het stijgende aantal doden. Het is, zoals gezegd, de enige strijdbare kracht tegen de bezetter.

De woordvoerder van de premier is echter duidelijk: “Hamas zal militair en politiek verzwakt uit deze oorlog komen.” Over de duur van Operation Protective Edge is de woordvoerder van de premier ook heel duidelijk: “Er zal een oplossing komen. Militair, diplomatisch of een combinatie van de twee, maar pas dan wanneer de veiligheid van onze bevolking gegarandeerd is.”

(Nicky Aerts is VRT-correspondent in Israël, ze woont in Jeruzalem.)