Argentinië tegen de aasgieren - Tom Dieusaert

De achtste default in de Argentijnse geschiedenis is sinds gisteren een feit, maar het gaat maar om een klein defaultje. Een “technische default” volgende sommigen of de Griefault zoals er op Twitter al gegrapt wordt. Want deze keer komt Argentinië geen 80 miljard dollar tekort zoals in 2001 maar 1,6 miljard, een habbekrats eigenlijk waarmee je de economische toekomst van het land toch niet voor op het spel kan zetten. Dat vond ook oppositielid Elisa Carrió: “We gaan een staking van betaling aan, voor een handtas van Louis Vuitton,” zei Carrió met een vette knipoog naar een van de zwakheden van mevrouw de Presidente.

Waar gaat de zaak nu eigenlijk over? Na het debacle van 2001, slaagde Argentinië er in met het overgrote deel (93 %) van haar private schuldeisers tot een overeenkomst te komen en in 2005 en 2010 werden de obligaties geherstructureerd met een forse quitte en een afbetaling op lange termijn. Argentinië heeft sinds 2005 haar betalingsverplichtingen netjes nagekomen, “religieus” volgens Cristina Kirchner, maar het kleine percentage niet-betaalde schuldeisers bleek een tijdbom, aangezien gespecialiseerde Amerikaanse fondsen NML en Aurelius, waardeloze obligaties opkochten en een rechtszaak aanspanden voor een New Yorkse rechtbank om de totaliteit van de schuld plus interesten op te eisen.

En de New Yorkse rechter Thomas Griesa besliste dat Argentinië deze zogenaamde vulture funds of gierenfondsen 1,6 miljard dollar moest betalen. Argentinië ging in beroep en bracht de zaak zelfs tot het Amerikaanse Hooggerechtshof, zonder succes. Griesa gaf Argentinië nog respijt tot 30 juli de vulture funds te betalen en als drukmiddel liet de rechter beslag leggen op meer dan 500 miljoen dollar dat Argentinië recent had gedeponeerd bij de Bank of New York, om aan haar betalingen aan de gerestructureerde schuldeisers te voldoen.

Voor de Argentijnse regering is er geen sprake van een staking van betaling. “We hebben onze tweejaarlijkse schijf aan de obligatiehouders betaald voor eind juni,” stelde Minister van Economie Axel Kicillof na een ultieme onderhandelingsronde. “Dat nu echter Griesa in een heel ongewone procedure deze betaling blokkeert is niet de schuld van Argentinië. Wij hebben het geld om te betalen.” De beslissing van bejaarde Griesa om de Argentijnse rekening botweg te blokkeren werd zelf in de Amerikaanse pers scherp bekritiseerd.

The New York Times stelde in een edito dat Griesa na tien haar blijkbaar “nog niet eens doorhad dat de portefeuille van de Argentijnse obligaties heel divers zijn en dat vele crediteurs niet eens onder Amerikaanse wetgeving vallen en dat door het beslag het belang van derden in het gedrang komen."

Maar wat is nu het probleem van de 1.6 miljard dollar, als Argentinië momenteel genoeg in de schatkist heeft? Argentinië heeft zelf bij zijn herstructureringen van 2005 en 2010 een RUFO-clausule (Rights Upon Future Offers) ingevoerd, waardoor diegenen die zijn akkoord gegaan met een herstructurering zich kunnen aansluiten bij een betere “deal” tussen de Argentijnse regering en andere schuldeisers. M.a.w. als Argentinië hefboomfondsen betaalt en daarna de 93% dezelfde voorwaarden gaan eisen als de 1% obligaties bij de vulture funds zit, dan kan Argentinië gedagvaard worden voor sommen tot 120 miljard dollar. Waanzin.

Strikt gezien, wanneer Argentinië door een rechter verplicht een bepaald bedrag te betalen dan geldt deze RUFO clausule niet. Maar blijkbaar vindt de Argentijnse regering 1,6 miljard dollar t veel. “Wij moeten op de eerste plaats de belangen van het Argentijnse volk beschermen,” stelde Kicillof gisteren. De Minister van Economie trok gisteren in New York overigens stevig van leer tegen Griesa die hij partijdigheid verwijtte en internationale gemeenschap opriep om paal en perk te stellen aan de uitwassen van het Amerikaanse financiele systeem dat in 2008 de wereldeconomie in een crisis stortte.”

Presidente Kirchner deed zelf ook een uithaal naar Griesa vanuit Caracas, waar een meeting tussen Zuidamerikaanse presidenten plaatsvond, die allen hun steun uitspraken voor Argentinië. Kirchner zei dat “wanneer de gelijkheid voor de wet niet wordt gegarandeerd, de rechter zijn job niet doet,” doelend op een duidelijk voordeel van de hefboomfondsen tegenover de rest van de schuldeisers.

De Argentijnse krant La Nacion , vond dit dan weer een voorbeeld van de overmoed van de presidente, want “niemand tart de beul voor de uitvoering van het vonnis,” tenzij, aldus de krant, “dat de regering Kirchner al een akkoord op zak had waar ze niet over repte.”

En daar blijk iets van aan te zijn. Axel Kicillof, de jonge Minister van Economie, gaf al aan na het verstrijken van de deadline op 30 juli, dat het gebrek aan verstandhouding tussen Argentinië en de vulture funds, een overeenkomst tussen private partijen niet uitgesloten was. En dat compromis zou komen van de groep Argentijnse private banken die bereid zouden zijn om de Amerikaanse schuld af te lossen, aangezien een staking van betaling een nog grotere negatieve invloed zou hebben op de waarde van de staatsobligaties in de handen van diezelfde banken.

Er deden zich gisteren hardnekkige geruchten de ronde dat de Argentijnse banken zelf al 250 miljoen dollar voorschot klaar hadden. En dat er vanuit de regering druk is uitgeoefend op de bankiers om met dit geld over de brug te komen.
Volgens La Nacion en anderen is dit het bewijs dat de Argentijnse regering hier blufpoker heeft gespeeld. Want als de regering de banken kan dwingen om de hefboomfondsen te betalen, waarom doet ze dat zelf dan niet?

“De regering wil haar gezicht redden, een verhaal construeren voor de buitenwereld,” aldus La Nacion. “De presidente heeft de natie weeral nodeloos met een pak stress opgezadeld.”
Of de krant het hier bij het rechte eind heeft, zal de komende dagen blijken, maar het is een geloofwaardig scenario gezien de manier waarop de Argentijnse regering steeds op de scherp van de snee aan politiek doet, met een volledige minachting voor de economie en met als enig doel gelijk te halen en het “wij tegen de rest van de wereld” gevoel te versterken.

Ongeacht de afwikkeling van het Griesa-default verhaal, is dit weer een voorbeeld van hoe er nodeloos kruit verschoten wordt in achterhoedegevechten, terwijl het land verder wegzinkt in een recessie en in een inflatie-spiraal. De economische bedrijvigheid in het land – buiten de soja export – ligt al sinds twee jaar stil nadat Argentinië zowat alle import van industriele goederen en onderdelen blokkeert, alleen om kapitaalvlucht tegen te gaan. Voor dezelfde reden zijn er sinds dezelfde periode zware wisselbeperkingen van toepassing, waardoor er een zwarte markt ontstaan is met een officiële en een “zwarte” dollar (40% spread).

De regering Kirchner maakt zich sterk dat de het voorbije decennium heeft kunnen rooien zonder externe geldschieters, maar door arbitraire maatregelen, zoals de geïmproviseerde nationalisering van  oliemaatschappij YPF-Repsol, is het land een blinde vlek voor investeerders geworden.
De gewone Argentijn kijkt al verder vooruit, naar 2015, als er presidentsverkiezingen gehouden worden. Wie ook de opvolger wordt van Cristina, de hoop bestaat dat met de aflossing van de wacht, Argentinië terug toenadering kan zoeken tot de rest van de wereld.

Cristina maakte er zich gisteren in Caracas van af met een voor haar typerend grapje: “De volgende keer als ik een hond koop en het is een reu, dan noem ik hem zeker RUFO. Ik vind dit wel goed klinken.”
 

(Tom Dieusaert is correspondent voor de VRT en woont sinds 2004 in in Argentinië. Hij schreef onder meer Koffie en Cola, Globalisering in Latijns-Amerika.)