Overleeft de MR een Zweedse coalitie? - Véronique Lamquin
Olivier Maingain ging nog verder in de aanval. Hij richtte zijn pijlen vooral op de N-VA zelf. Het toont hoe hoog de druk op de MR zal worden. En hoe verzuurd de relatie is tussen Charles Michel en mensen zoals Benoît Lutgen en Olivier Maingain.
Zullen ze slagen?
Zal de MR daarmee kunnen leven? Dat is een van de vragen die men zich kan stellen bij de Zweedse coalitie die ongezien is in België. Ongezien met de partners die aan de onderhandelingstafel zitten. Maar ook ongezien door het feit dat de federale regering op een geringe minderheid zou stoelen aan Franstalige kant. Toch is de verwachting dat de vier partijen erin zullen slagen een federale regering te vormen. Nogal snel, zelfs. Hoe komt dat? Aan Vlaamse kant zijn de ideologische convergenties tussen de drie betrokken partijen evident. Ze hebben trouwens al een regeerakkoord gesloten voor Vlaanderen.
Aan Franstalige kant is het programma van de MR, op socio-economisch vlak, voor een groot deel verenigbaar met dat van de drie Vlaamse partijen. En vooral: de MR heeft een risico genomen door als enige Franstalige partij aan boord te stappen. Men kan trouwens redeneren dat ook de N-VA risico’s neemt door toegevingen te doen (geen communautaire beweging tijdens de legislatuur, maar ook beloftes op socio-economisch vlak). Die twee partijen hebben dus zeker alle baat bij succesvolle onderhandelingen.
En als het snel kan gaan, des te beter. Het is trouwens makkelijker in alle discretie te werken tijdens de zomerluwte. Vandaar dat sommige onderhandelaars hopen op een regering voor eind augustus.
Zullen ze standhouden?
De vier partijen zullen er zeker alles aan doen om stand te houden tijdens de hele legislatuur. Zeker de MR. Mocht er een crisis komen die leidt tot vervroegde verkiezingen, dan zou de MR de rekening moeten betalen. De drie Vlaamse partijen ook, maar in mindere mate. Zij moeten dus bewijzen dat een centrum-rechtse regering in België mogelijk is. Dat de PS niet altijd noodzakelijk is in België. Integendeel.
Om het onstabiele karakter (20 zetels op 63 aan Franstalige kant) van de regering te counteren zouden de vier partijen een goed regeerakkoord moeten bereiken. Een akkoord dat alle mogelijke knelpunten tussen de partners wegneemt. Naar het schijnt is een deel ervan al besproken vooraleer de vier partijen aan tafel gingen zitten.
Er heerst grote discretie over hoe de Zweedse coalitie plots mogelijk werd. Maar Charles Michel heeft blijkbaar de grote lijnen van een compromistekst al onderhandeld. En onder andere garanties van de vier partijen gekregen over de grote knelpunten. Eerst en vooral in het communautaire luik. Deze legislatuur moet besteed worden aan de uitvoering van de zesde staatshervorming, en zeker niet aan de voorbereiding van een zevende. Ook op socio-economisch vlak zijn allerlei engagementen al genomen. Er wordt onder andere beweerd dat er niet aan de automatische loonindexering geraakt zal worden. Of dat er geen beperking in de tijd komt voor de werkloosheidsuitkering.
De druk van de oppositiepartijen zal hoog zijn. Vooral aan Franstalige kant zullen 43 verkozenen al hun pijlen richten op de regering en op de MR. Vooral de PS met haar machtige studiecentrum zal fors aanvallen. De vakbonden, vooral het ABVV, zullen hoogstwaarschijnlijk snel protesteren tegen een centrumrechts beleid. Maar aan de andere kant verhoogt ook de ondernemingswereld de druk op de vier partijen, om snel een herstelregering te vormen, zonder de PS. Een centrum-rechtse regering die snel maatregelen kan nemen om de economie te stimuleren en de ondernemers te steunen.
Federale loyauteit is de grote uitdaging
De grootste uitdaging voor de Zweedse coalitie ligt misschien in de “federale loyauteit”. De twee formateurs legden in hun korte communicatie, vorige week, de nadruk op het feit dat “de federale loyauteit en de dialoog met de deelstaten gegarandeerd wordt”. Het lijkt allemaal een beetje theoretisch en toch is dat van fundamenteel belang voor de komende legislatuur.
Alleen om de zesde staatshervorming uit te voeren zullen tientallen samenwerkingsakkoorden gesloten moeten worden tussen het federale niveau en de deelstaten. Er moet ook gesaneerd worden: 17 miljard moet gevonden worden, bij ongewijzigd beleid. Daarvoor zal onderhandeld moeten worden om de inspanning te verdelen tussen het federaal niveau en de deelstaten. Niet evident. Wallonië en Vlaanderen hebben al andere paden gekozen op dat vlak: Wallonië bereikt het begrotingsevenwicht pas in 2018, Vlaanderen al in 2015. Op allerlei vlakken is de samenwerking ook nodig tussen de verschillende eenheden. Vlaanderen heeft straks een meerderheid die gelijk is aan de federale, dit zou de discussie vergemakkelijken. Maar aan Franstalige kant is dat totaal anders. In een federale staat kunnen de verschillende regeringen uiteraard hun eigen beleid voeren. Maar in een land als België, waarin veel bevoegdheden over verschillende niveaus verdeeld worden, zijn dialoog en samenwerking best aanbevolen.
(Véronique Lamquin is politiek commentator bij de krant Le Soir.)
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.