"Brussel, dat is voor elke wereldburger thuiskomen"

Het “wow-effect” is deze topvrouw nog lang niet verloren. Marie Daulne is 50 geworden dit jaar, en lijkt er alleen maar vrouwelijker en jonger op te worden. Ze voelt zich dan ook in haar element tussen de jonge meute op Bruksellive. “Ze hebben nog net die zorgeloze leeftijd waarop ze de wereld nog niet met argwaan beginnen aanschouwen. Daarom vertoef ik zo graag onder hen”, zegt Daulne. “Ik vermoed dat ik die zorgeloze geest nog altijd heb, en dat die jeugdigheid nooit uit mij is verdwenen.”

De appreciatie was ongetwijfeld wederzijds. Veel van de jonge bezoekers zullen de beginjaren van Zap Mama niet meegemaakt hebben, maar samen met haar kleurrijke team slaagt Daulne erin al die jonge ketjes mee te krijgen in haar wereldfeest van klanken en ritmes.

Ooit meende ze door haar afkomst overal en nergens thuis te zijn, maar na 24 jaar internationaal touren, erkent ze Brussel als haar thuisbasis. Ze noemt zichzelf een echte Brusselse, met misschien een “extra internationale geest”. “Toen ik hier opgroeide, heb ik bij mijn ene buur Marokko leren kennen, en bij mijn andere Turkije. In alle Brusselse wijken heb ik vrienden van over heel de wereld zitten”, zegt Daulne. “Die gewoonte om hier met zoveel culturen om te gaan, heb ik heel mijn leven verdergezet overal ter wereld. Voor elke wereldburger is het in Brussel een beetje thuiskomen.”

Multiculturaliteit vindt ze een troef, en het maakt inherent deel uit van haar identiteit. Een diverse samenleving staat wel vaker voor uitdagingen, maar volgens Marie mogen we ook de rijkdom ervan niet vergeten. “Ik woon in Sint-Gillis, en daar merk je dat de multiculturele samenleving gewoon werkt. In andere Brusselse gemeentes is dat niet altijd het geval. Toch doet de origine van de mensen er niet echt toe. Als mensen in vrede naast elkaar willen leven, dan zullen ze dat ook doen. De moeilijkheid ligt op politiek niveau. Politici die niet overeenkomen, creëren mensen die niet overeenkomen.”

Los het op met een breder aanbod aan cultuur, vindt ze. “Eens er artistieke expressie is, vinden de mensen elkaar terug. Op een optreden wordt er niet wantrouwig rondgekeken, maar kijkt iedereen naar de vreugde die muziek kan teweegbrengen. Cultuur is de sleutel in een geslaagd multicultureel verhaal.”

Het afgelopen jaar heeft ze zelf geprobeerd mensen muzikaal dichter bij elkaar te brengen in Brussel met haar “Vocal Groove Choir”. Ze nodigde iedereen uit op stemverkenning in een geïmproviseerd koor waar de deelnemers geen melodieën, wel ritmes en klanken moesten uitbrengen.

“In Congo is je stem een instrument. Je gebruikt het niet alleen om te zingen, maar om zelf klanken te componeren”, legt ze uit. “In België is de drempel om te zingen heel hoog. Hier wordt er enkel nog gezongen in een televisieshow, waar een jury streng elke noot bekritiseert. Dat maakt mensen terughoudend, terwijl zingen moet staan voor plezier en vrijheid.”

De gevoeligheid voor het menselijk stemgeluid komt voort uit haar Congolese roots. Ze bestudeerde jarenlang stemgeluiden en klankexpressies uit verschillende culturen, en introduceerde ze nauwkeurig in het oeuvre van Zap Mama. De Belgische artieste werd zelfs opgemerkt door Google. Met haar nieuwe solo schitterde Zap Mama a capella op de Doodle-muziekvideo ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag. “Het was een ongelooflijke eer om verkozen te zijn uit al die muzikanten wereldwijd. Ik was echt wel trots.”

Ze is dan wel Belgische, toch associeer je deze uitbundige zangeres niet onmiddellijk met die ingetogenheid van bij ons. Maar Daulne houdt niet van dat “hokjesdenken”. “Het is geen kwestie van mentaliteit. In de eerste plaats speelt het klimaat een grote rol. Hier is het kouder dus mensen lopen gebukt, glimlachen minder, komen minder vaak buiten. Maar dat ligt niet aan hen. Hier uiten we onze gevoelens vanbinnen uit, en dat is helemaal niet negatief.”

Ze merkt die cultuurverschillen ook meer dan ooit tijdens haar optredens. “Hier zal het publiek nooit een artiest onderbreken terwijl die aan het zingen is. In de VS daarentegen willen ze constant hun vreugde uiten, en wordt er geroepen en gefloten tijdens de performance. Maar in Japan is het muisstil en moet je het publiek letterlijk uitnodigen om te bewegen. Het is een soort respect dat ze willen tonen. Dankzij mijn Belgische vader en mijn Congolese moeder zijn die uitersten beiden diep in me geworteld.”