Welke maatregelen heeft regering-Bourgeois I in petto?

"Vertrouwen, verbinden, vooruitgaan". Die VVV-combinatie is het centrale drieluik in het 127 pagina's tellende regeerakkoord. Het is een duidelijke verwijzing naar de "Verandering voor Vooruitgang"-campagne van de N-VA. (U kan het volledige regeerakkoord hier lezen.)

Er is afgesproken om al vanaf 2015 aan te knopen met een budgettair evenwicht. Om dat doel te bereiken zal de regering-Bourgeois I grondig moeten besparen. Ze wil immers tegelijk aan schuldafbouw doen en dit zonder nieuwe belastingen in te voeren.

Volgens het regeerakkoord zal in de eerste plaats binnen het eigen overheidsapparaat worden bespaard. Een kerntakenplan moet tegen 1 januari 2015 aangeven welke activiteiten meer en minder essentieel zijn, wat vervolgens moet leiden tot "een lijst van af te bouwen activiteiten".

De middelen die dat oplevert, moeten deels een besparing opleveren en deels de kerntaken helpen versterken. Een aantal beleidsdomeinen wordt ook samengevoegd en een reeks adviesraden verdwijnt.

Tegelijk wil de centrumrechtse coalitie "het aantal personeelsleden in dienst van de Vlaamse overheid verder en significant laten dalen" door een selectief vervangingsbeleid. Maar het personeelsbeleid moet ook moderner. Een "grote digitale sprong voorwaarts" moet "plaats- en tijdsonafhankelijk werken" voor ambtenaren stimuleren, terwijl ook "een correcte verloning" gebaseerd op functieweging opduikt in het regeerakkoord. En de bestaande verlofregelingen worden "gerationaliseerd".

Op vlak van diversiteit zal de Vlaamse administratie dan weer moeten mikken op tien procent personen van allochtone afkomst, waarbij de definitie weliswaar wordt uitgebreid. Voor vrouwen in top- en middenkader wordt veertig procent vooropgesteld, terwijl het streefcijfer voor personen met een arbeidshandicap drie procent blijft.

De nieuwe Vlaamse ploeg zet ook volop in op de burger als "overheidsklant". Ze gaat daarvoor "radicaal digitaal, zonder regulitis". Zo moeten alle administratieve transacties met burgers en bedrijven tegen 2020 digitaal kunnen. Van bedrijven en burgers mogen meteen geen gegevens meer gevraagd worden die de overheid al in handen heeft of elders kan gaan zoeken.

Het aantal entiteiten wordt "drastisch" verminderd. De provincies worden niet afgeschaft, maar wel fors afgeslankt. Ze krijgen enkel nog grondgebonden bevoegdheden. De provinciegouverneurs blijven behouden en zien hun rol zelfs versterkt. Het aantal provincieraadsleden wordt dan weer gehalveerd, het aantal gedeputeerden beperkt tot vier.

Steden met meer dan 200.000 inwoners (Antwerpen en Gent) nemen zelf de taken van de provincies in handen. Die focus op grote steden keert ook elders terug. Zo krijgen middelgrote (+25.000 inwoners) en grote (+100.000 inwoners) steden en gemeenten grotere autonomie en extra bevoegdheden. In combinatie met een financiële bonus moet dat gemeentelijke fusies stimuleren.

Maar ook meer algemeen moet een ware "cultuuromslag" meer autonomie en bewegingsvrijheid opleveren voor de lokale besturen. Controles gebeuren vaker ex post en uitzendarbeid wordt een mogelijkheid voor gemeenten.

Tegen het eind van de legislatuur moeten de OCMW's ook volledig in de gemeentebesturen geïntegreerd zijn. Enkel de centrumsteden kunnen daarvan afzien.

De financiële stromen naar de lokale besturen worden drastisch vereenvoudigd. Het stedenfonds als afzonderlijk vehikel verdwijnt, terwijl een hele reeks middelen wordt samengebracht in nog twee fondsen: het gemeente- en een investeringsfonds.

Eén van de belangrijkste doelstellingen in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord is meer mensen aan het werk te krijgen. Om 55-plussers langer aan het werk te houden, zal de activeringsaanpak van oudere werkzoekenden uitgebreid worden tot de leeftijd van 65 jaar. Tegelijkertijd komt er één doelgroepkorting om de loonkost bij de aanwerving van 55-plussers te verlagen.

De Vlaamse regering houdt vast aan de doelstelling om de werkzaamheidsgraad tegen 2020 op te trekken tot 76%. Daarvoor komt er een banenpact met de sociale partners. Alle jonge werkzoekenden krijgen binnen de vier maanden een aanbod op maat.

Ook meer oudere werklozen moeten aan het werk. Tijdens de afgelopen jaren werd de bovenleeftijd voor verplichte activering geleidelijk opgetrokken. Net voor de verkiezingen werd die leeftijd nog van 58 op 60 jaar gebracht. De komende jaren wordt dat dus op 65 jaar gebracht.

Vlaanderen wordt ook bevoegd voor de controle en opvolging van de beschikbaarheid van werklozen voor de arbeidsmarkt. De nieuwe Vlaamse regering zal die opvolging aanscherpen.

Wat de kinderbijslag betreft, is het de bedoeling om (ten vroegste vanaf 2016) een gelijke kinderbijslag te geven voor elk kind. De bestaande rangorderegeling en de leeftijdstoeslag worden afgeschaft, maar er komen wel sociale correcties.

Voor de personen met een handicap die wachten op zorg, beloven de regeringspartners "extra ondersteuning vanaf dag één". "De inspanningen om mensen met de grootste ondersteuningsnoden te helpen, drijven we op", luidt het nog.

De woonbonus, één van de nieuwe Vlaamse bevoegdheden, wordt grotendeels behouden. Voor bestaande contracten wordt het belastingvoordeel evenwel niet langer geïndexeerd. Voor contracten vanaf 2015 komt er wel een bijsturing. Concreet wordt het belastingvoordeel verminderd en afgetopt.

Daarnaast komt er een onderzoek of er op termijn een keuze kan komen tussen een woonbonus of een verminderd registratierecht. Om tegemoet te komen aan de noden op het vlak van wonen wil de regering tegen 2020 ook 93.000 bijkomende woongelegenheden creëren.

Bij het openbaar vervoer gaat het gratis-beleid op de schop. Gratis openbaar vervoer voor 65-plussers gaat voor de bijl. De Vlaamse vervoersmaatschappij moet haar kostendekkingsgraad verhogen. De eigen inkomsten moeten omhoog, bijvoorbeeld door extra inkomsten uit reclame of "gedifferentieerde tarieven". Daarnaast wordt het concept "basismobiliteit" vervangen door "basisbereikbaarheid".

Op onderwijsvlak komt er een loopbaanpact om het beroep van leerkracht aantrekkelijker te maken. Het masterplan voor de hervorming van het secundair onderwijs wordt uitgevoerd en er komt een "masterplan scholenbouw" om bijkomende plaatsen te creëren. In het hoger onderwijs komen er uiterlijk in 2018-2019 niet-bindende toelatingsproeven voor alle richtingen.

Nog een opvallend punt is dat voor inburgeraars de bestaande "inspanningsverbintenis" wordt vervangen door een "resultaatsverbintenis".

Naast een vereenvoudiging van de schenkings- en registratierechten wordt ook de veelbesproken echtscheidingstaks of "miserietaks" teruggeschroefd. Het tarief voor koppels die scheiden, gaat opnieuw omlaag naar 1 procent.

Bij Media valt op dat het derde net van de VRT niet verdwijnt, maar enkel nog gebruikt zal worden voor de ontkoppeling van Ketnet en Canvas. (Lees "OP12 zal geen eigen programma's meer maken en uitzenden")

Wat de dienstencheques betreft, nog één van die nieuwe bevoegdheden, kiest Bourgeois I ervoor om de prijs en de fiscale aftrek te behouden.

Het doelgroepenbeleid wordt ingesnoerd. De doelgroepen worden beperkt tot jongeren, 55-plussers en mensen met een arbeidshandicap.

De gratis elektriciteit en het gratis water waarop gezinnen elk jaar recht hebben, wordt afgeschaft. De regering neemt hierbij wel compenserende maatregelen voor lage inkomens en grote gezinnen.

Het vastgelegde tracé van de Oosterweelverbinding blijft behouden én er komt een studie over de overkapping van de Antwerpse ring. Open VLD, dat tegen de Oosterweelverbinding is, laat daarmee dus een van zijn breekpunten vallen.