Huisartsen vertrouwen blind op buikgevoel bij depressies

Huisartsen vertrouwen vaak blind op hun buikgevoel om depressies vast te stellen. Ze laten gestandaardiseerde vragenlijsten om die diagnose te stellen, meestal links liggen, blijkt uit het doctoraatsonderzoek van Sophie Liekens aan de KU Leuven. Daardoor zijn hun diagnoses te vaak fout, en krijgen te veel patiënten antidepressiva voorgeschreven.

Alleen voor patiënten met een ernstige depressie zijn antidepressiva nuttig, daar is de richtlijn voor de behandeling van depressies zeer duidelijk in. Ook veel patiënten zonder depressie, of met een lichte of matige depressie krijgen de medicatie echter voorgeschreven. Dat komt doordat de overgrote meerderheid van de artsen louter gevoelsmatig oordeelt, en daardoor al te vaak de verkeerde diagnose stelt.

Sophie Liekens van de onderzoeksgroep Klinische Farmacologie en Farmacotherapie ging voor haar doctoraat na hoe huisartsen depressies vaststellen en wanneer ze geneesmiddelen zoals antidepressiva voorschrijven. Daarvoor interviewde ze 31 Vlaamse ­dokters en 136 patiënten die recent antidepressiva hadden gekregen.

Bij die interviews maakte ze gebruik van een wetenschappelijke, gestandaardiseerde vragenlijst om vast te stellen hoe ernstig hun depressie is. "Eigenlijk zouden ook de artsen zo'n vragenlijst  moeten gebruiken."

Kunstmatig en tijdrovend

Uit het onderzoek bleek dat echter bijzonder weinig huisdokters officiële richtlijnen zoals de depressieschaal van Beck of de HADS-schaal raadplegen. Die laatste is een vragenlijst die wereldwijd gebruikt wordt in klinisch onderzoek en die gevoelens van angst en depressie weergeeft. “Dokters vinden zo’n test kunstmatig en tijdrovend”, zegt Liekens. “Ze doen liever een beroep op hun ervaring of op het buikgevoel om vast te stellen of patiënten depressief zijn.”

Slechts een heel kleine minderheid, 3 op de 31 ondervraagde huisartsen, gebruikt wel een dergelijke vragenlijst om een depressie in te schatten.

15% van de patiënten die door de artsen als zwaar depressief werden omschreven, bleek volgens de test niet depressief. Tegelijkertijd werden zware depressies vaak over het hoofd gezien. Patiënten die zelf zeiden dat medicatie hen zou helpen, kregen een ernstigere diagnose toegeschreven. "Maar antidepressiva helpen niet bij een lichte depressie, waardoor ze de patiënten met de pillen nog hopelozer maken", aldus Liekens.

Meest gelezen