Muggen: wat kan je doen tegen dat klein zoemend venijn?

“Muggen” is de verzamelnaam voor een heel grote en vooral uiteenlopende groep insecten. Van de familie van de steekmuggen alleen al bestaan er meer dan 3.000 soorten. Sommigen kunnen ernstige ziektes veroorzaken, denk aan malariamuggen en de Aziatische tijgermuggen, maar die komen bij ons niet voor. Wij blijven –gelukkig- beperkt tot onschuldige steekmuggenhinder.

Muggen lijken nog het meest op een primitieve vlieg. Zowat 6 millimeter groot, 6 poten, en 2 vleugels waarmee ze irritant kunnen zoemen. En een lange steeksnuit, waar ze ons mee prikken. Of beter gezegd, waar de vrouwtjesmuggen ons mee prikken, want zij hebben bloed nodig om eitjes te kunnen aanmaken. De mannetjes leven van nectar.

Waarom trekt de ene mens meer muggen aan dan anderen? Over muggen en hun jaagstrategie bestaan veel mythes. “Zoet bloed” is er daar een van. Zwangere vrouwen zouden opvallend meer dan wel opvallend minder gestoken worden. Als je alcohol drinkt, word je ook een muggenmagneet. En zo zijn er nog wel meer verhalen. Maar hoe zit het nu écht?

Biologen van het Californian Institute voor Technology in Pasadena, Los Angeles, hebben de jacht van de mug wetenschappelijk onderzocht: eerst geur, dan licht, dan warmte. In eerste instantie, op een afstand van 10 tot 50 meter, gaan muggen af op geur, met name op koolstofdioxide (CO2), wat wij uitademen. Als een geur hen triggert, gaan ze op zoek naar iets dat visueel interessant is, op een bereik van 5 meter. En komen ze dan binnen 1 meter afstand van een potentieel doelwit, gaan ze af op lichaamswarmte.

Een bijzonder degelijke en solide aanpak, dat wel, maar bekeken vanuit het standpunt van het slachtoffer dat de hele nacht wakker ligt, ook bijzonder vervelend.

De spijtige conclusie: het is heel moeilijk, zo niet onmogelijk om eraan te ontsnappen. Muggen weten ons probleemloos te lokaliseren, zeker als we stil liggen. Jezelf ver- of onderstoppen of je geur maskeren, het zijn opties, zij het weinig praktisch en niet echt realistisch. Wat kan je wel proberen?

Enkele praktische tips:

• Plaats een hordeur en/of een muggenraam
• Muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Let er dus op dat er in en om je huis geen –of toch niet te veel- plaatsen zijn waar water blijft staan. Een vijver, een bloempot, een dakgoot, een regenton…
• Hang een muggennet (klamboe) boven je bed en/of dat van je kinderen
• Draag een lange broek en/of een shirt met lange mouwen als je op een zwoele zomeravond buiten zit
• Zet een ventilator in je slaapkamer. Muggen schijnen niet zo van luchtstromen te houden
• Je kan ook “anti-muggenstekkers” kopen voor in het stopcontact. Ze werken op basis van ultrasone geluiden of verspreiden een geur die muggen moet afstoten. Niet iedereen is ervan overtuigd dat die dingen zo goed werken als ze beloven

Huis-, tuin- en keukenmiddeltjes die mogelijk ook zouden kunnen werken:

• Zet een citroenplant (citroenmelisse, citronella, citroengeranium, citroentijm…), brand een kaars met een citroengeur, verdamp wat etherische olie op basis van citroen. Het zou muggen op een afstand houden en jezelf minder “vindbaar” maken
• Hetzelfde zou gelden voor lavendel, tea tree, knoflook, pepermunt, kattenkruid
• In de handel zijn antimuggensprays of –sticks te koop. Sommigen daarvan op basis van natuurlijke middeltjes, anderen op basis van de chemische stof DEET (diethyl-meta-toluamide)
   

Een muggenbeet is onschuldig, maar daarom niet minder irritant. Die jeuk! Dat komt door het speeksel dat de mug inspuit, dat bevat een antistollingsmiddel dat een licht allergische reactie veroorzaakt.

Word je al gek van de jeuk, dan misschien nog meer van het advies: “niet krabben!”. Helaas is het wel juist: krabben activeert de jeuk en de zwelling alleen maar. Veel muggenbeten worden zelfs pas opgemerkt nadat we ze per ongeluk aangeraakt hebben bij het aan- en uitkleden of bij het wassen. Of als we er in onze slaap onbewust al aan prutsten.

In eerste instantie kan je dus proberen om de bult en de jeuk te negeren, hoe vervelend ook. Zoek afleiding, doe mindfulness… Voor wie die psychologische aanpak niet werkt, zijn er gelukkig ook andere hulpmiddeltjes die je kan proberen.

• Koel de plaats van de beet onder de kraan of met een natte doek
• Dep met een wattenschijfje, gedrenkt in (appel)azijn of citroensap, of leg er een citroenschijfje op, natuurlijke producten met een zuurbasis dus. Die zouden het effect van de steek neutraliseren.
• Wie ervoor openstaat, kan etherische olie proberen, puur of verdund met een beetje water: lavendel, citroen, citronella, citroenmelisse, tea tree, kamille… Volgens herboristen hebben ze een kalmerende en ontstekingsremmende werking
• Hetzelfde wordt gezegd van aloë vera-gel. Te koop in natuurwinkels, (para)farmacieën en sommige drogisterijen. Of je kan een blad van je aloë vera-plant trekken en het sap eruit persen
• In de handel zijn allerlei “na de beet”-zalfjes te koop, de meesten op basis van kamille en/of arnica (valkruid) en/of brandnetel of een van bovenstaande ingrediënten

Als je te hard aan de beet krabt, kan er een wondje, een blaasje of een blaartje ontstaan. Dat kan op zich geen kwaad, alleen moet je er dan op letten dat er geen bacteriën in kunnen terechtkomen.

Sommige mensen reageren allergisch op muggenbeten: de jeuk is veel erger, de bult veel groter, en de klachten trekken minder snel weg. Er kan ook plaatselijk oedeem ontstaan, een vochtophoping.

Heb je zoveel last dat je een doktersbezoek nodig hebt? Hij of zij kan je na onderzoek een antihistaminicum (onderdrukt allergische reacties) of corticosteroïden (remt ontstekingen) voorschrijven.