Hoe plasticprobleem aanpakken? "Vermijd dat het in zee terechtkomt, dat is de clou"

The Ocean Cleanup is het ambitieuze project van de jonge Nederlandse ingenieur Boyan Slat. Gisteren maakte hij bekend dat zijn project volgend jaar van start gaat in de Stille Oceaan, waar zich de grootste 'plasticsoep' of drijvende vuilnisbelt bevindt.

Meysman heeft zich niet verdiept in de technische aspecten van het plan van The Ocean Cleanup, maar hij heeft wel altijd twijfels gehad bij de haalbaarheid van het idee. "Dit is een ongelofelijk groot en moeilijk probleem. Het is een enorm gebied met sterke oceaankrachten en je zit met die heel verspreide kleine partikeltjes", zegt hij aan onze redactie. "In wonderoplossingen, en daar lijkt dit toch wat op, geloof ik niet."

Wat moet er dan wel gebeuren? "Wat als een paal boven water staat, is dat we moeten vermijden dat plastic in de zee terechtkomt", zegt Meysman. "Dat is de clou. Er is echt een cultuuromslag nodig. We moeten veel bewuster omgaan met plastic."

Hij verwijst naar grote schepen die afval gewoon overboord dumpen en dwarrelnetten die in de oceanen blijven ronddrijven. "De toevoer moet gestopt worden, anders spreken we over een pleister op een houten been." Een taak voor overheden en bedrijven, maar ook iets waar we als consumenten allemaal aandacht voor kunnen hebben.

"Het idee dat plastic afval is daar moeten we vanaf. Plastic is een grondstof. We moeten volop inzetten op hergebruik", zegt Meysman. "Wat we nu als afval beschouwen moeten we als zien als grondstoffen."

Over de zogenoemde plasticsoep of drijvende vuilnisbelten bestaan overigens veel misverstanden. Het is immers niet zo dat men in de oceaan op klaar, helder water aan het varen is, en dan op een bepaald ogenblik een gigantische massa drijvend plasticafval tegenkomt.

De drijvende vuilnisbelten zijn integendeel enorme delen van de oceanen waar de concentratie aan plasticdeeltjes groter is dan in de rest van de oceanen, en het is perfect mogelijk om erdoor te varen en niets te merken. De plasticdeeltjes drijven ook niet zomaar aan de oppervlakte, ze bevinden zich in het water of zelfs op de zeebodem.

"Die microplastics ga je nooit kunnen opvangen", zegt Meysman. Hij wijst er ook op dat de grote stukken plastic afgebroken worden door UV-licht en de werking van de golven. Zo worden dat ook kleine partikels, die vervolgens opgenomen worden door zeedieren en zo in de voedselketen terechtkomen, wat dan weer een ander groot probleem is.