"Glutenvrije voeding verhoogt risico op obesitas"

Gluten zijn een vorm van eiwitten die in het weefsel zitten van sommige granen (lees hier: wat zijn gluten?). Een glutenvrij dieet is noodzakelijk voor mensen met glutenintolerantie of coeliakie, een chronische auto-immuunziekte. Als zij gluten eten, veroorzaakt dat een beschadiging van de darmvlokken aan de binnenkant van de dunne darm.

Maar de jongste jaren zijn ook heel wat mensen die geen glutenintolerantie hebben overgeschakeld op een glutenvrij dieet, omdat ze ervan uitgaan dat dat gezonder is. Ook al is er daarvoor geen wetenschappelijke basis. Onder anderen koning Filip zou zweren bij een glutenvrij dieet.

Beter voor de lijn is het in elk geval niet, zo concluderen Spaanse onderzoekers van het Instituto de Investigación Sanitaria La Fe in Spanje. Ze vergeleken 655 conventionele producten met glutenvrije alternatieven. Het gaat dan vooral om graanproducten zoals brood, pizza, ontbijtgranen en koekjes.

Gemiddeld bleken glutenvrije broden meer dan dubbel zoveel vet en twee tot drie keer minder proteïnen of eiwitten te bevatten dan gewone broden. Bij koekjes kwamen ze tot gelijkaardige resultaten. Glutenvrije pasta bevatte minder suikers, maar ook maar de helft van de proteïnen van standaard-pasta.

Hoofdonderzoeker Joaquim Calvo Lerma waarschuwt daarom voor een verhoogd risico op obesitas bij mensen die kiezen voor glutenvrije vervangers, in het bijzonder bij kinderen omdat producten als ontbijtgranen en koeken voor hen een belangrijk deel van de voeding vormen.

Daarbij moet natuurlijk wel gezegd worden dat je gewicht in de eerste plaats afhangt van de voedselkeuzes die je maakt en de hoeveelheden die je eet, of dat nu is in een voedingspatroon met gluten of een zonder gluten.

Calvo Lerma roept de producenten op om te kiezen voor gezondere grondstoffen met een betere voedingswaarde, bijvoorbeeld boekweit in de plaats van maïsmeel of aardappelzetmeel. De consumenten roept hij op om goed te vergelijken in de winkel en de variant te kiezen met het laagste vetgehalte.

Voedingsexpert Patrick Mullie kan zich vinden in de conclusies van de onderzoekers. Die liggen in de lijn van wat eerdere studies al hadden uitgewezen. "Daaruit blijkt bijvoorbeeld ook dat mensen die geen gluten eten, meer last hebben van hart- en vaatziekten", zegt hij.

"Wie geen gluten eet, kan niet profiteren van volle granen en de vezels daarin", zegt hij. "Die vervangers zijn minder rijk aan essentiële voedingselementen. Ze geven ook minder een verzadigingsgevoel waardoor mensen meer eten en dus meer calorieën binnenkrijgen. En dat kan leiden tot problemen."

"In ons land zijn er 50.000 à 60.000 mensen die gewoon geen keuze hebben", verduidelijkt Mullie. "Voor hen is gluten vergif. Als ze dat eten, krijgen ze een opgeblazen gevoel, diarree, enzovoort. Maar de bedrijven die die glutenvrije producten maken, willen natuurlijk liever verkopen aan 11 miljoen Belgen."

Mullie betreurt dat glutenvrij voedsel "een gezondheidshype en een modeverschijnsel" is geworden. Als oorzaak wijst hij naar de invloed van bekende Vlamingen die in de pers komen vertellen over de vermeende gunstige invloed van het dieet.

"Tenzij een arts glutenintolerantie heeft vastgesteld, is er geen enkel voordeel om over te schakelen op een glutenvrij dieet. Integendeel, je betaalt je blauw en je eet ongezonder."