Autisme lang voor eerste symptomen al zichtbaar in onze hersenen

Autisme is een aangeboren pervasieve ontwikkelingsstoornis, die zich kenmerkt door beperkingen op  het vlak van sociale interactie en (non-)verbale communicatie. Bij de meeste kinderen wordt de aandoening ontdekt in de kleuterjaren.

Uit onderzoek blijkt nu dat die diagnose eerder gesteld zou kunnen worden, zelfs in het eerste levensjaar al. Op hersenscans zijn de tekenen van autisme al duidelijk zichtbaar, voor dat via gedrag ook voor de buitenwereld zichtbaar wordt. Hoe vroeger kinderen met autisme begeleid kunnen worden, hoe groter de kans dat therapieën effect hebben op hun jonge hersenen.

Voor de studie werden hersenscans uitgevoerd bij in totaal 148 kinderen met een zogenoemd "hoger risico op autisme", bijvoorbeeld omdat ze oudere broers of zussen hebben met de aandoening. Bij elk kind werd op drie momenten een hersenscan gemaakt: op de leeftijd van 6 maanden, 1 jaar en 2 jaar.

Op de scans is bij kinderen met autisme een duidelijke achterstand zichtbaar in het gebied dat verantwoordelijk is voor de zogenoemde "high level functions", zoals de celebrale cortex die instaat voor onze communicatie en taalgebruik. In 80% van de gevallen bleek de hersenscan een goede voorspeller voor de latere ontwikkeling van autisme bij een kind.

"Bij jonge kinderen zijn de oppervlakkige verschillen in hersenontwikkeling dus al zichtbaar voor ze resulteren in gedragingen die we associëren met autisme", zegt onderzoekster Heather Hazlett aan de BBC. "Als we deze voortekenen zien bij kinderen met een verhoogd genetisch risico op autisme, dan kan dat al erg vroeg in de ontwikkeling van het kind een belletje doen rinkelen."

Deze studie werpt een nieuw licht op de manier dat autisme gedetecteerd en begeleid wordt. Als kinderen in een gezin met een verhoogd autismerisico op jonge leeftijd sowieso getest worden op de aandoening, dan kan het begeleidingstraject aanzienlijk sneller worden opgestart. Als DNA-testen op termijn een even betrouwbare voorspeller blijken voor de aandoening, dan zijn er meteen twee wetenschappelijk betrouwbare methoden om autisme op te sporen.

Maar: wetenschappers waarschuwen wel voor te veel optimisme. "Autisme uit zich in bijzonder veel vormen. Geen enkele wetenschappelijke test zal ooit in staat zijn om al die mogelijke varianten bij elk kind te detecteren."

Lees hier het onderzoeksartikel in Nature.