Wijzigen keizersnedes de koers van de menselijke evolutie?

Het stijgende aantal keizersnedes heeft gevolgen voor de menselijke evolutie. Dat beweert een onderzoeker in Oostenrijk. Grotere baby's en vrouwen met een smal bekken die een natuurlijke bevalling vroeger niet zouden hebben overleefd, doen dat nu wel dankzij de keizersnede en geven hun genen zo door. Critici plaatsen vraagtekens bij de studie.
©HannahCauser

1 op de 4 baby's in het Verenigd Koninkrijk ziet vandaag het levenslicht via een keizersnede. Bij ons is dat zowat 1 op 5. Ook elders gaat deze manier van bevallen al jaren in stijgende lijn. Volgens Philipp Mitteroecker van het departement Theoretische Biologie van de universiteit van Wenen blijft deze tendens niet zonder gevolgen. Hij meent dat het wijdverspreide gebruik de menselijke evolutie beïnvloedt.

Alles heeft te maken met het zogenoemde "obstretical dilemma", een spel tussen twee tegenstrijdige krachten dat de menselijke evolutie al miljoenen jaren vormgeeft. Sinds de eerste hominiden rechtop zijn gaan lopen, is hun bekken smaller geworden precies om zich beter op twee benen te kunnen voortbewegen.

Tegelijk is de schedel van deze hominiden steeds gegroeid naarmate de menselijke ontwikkeling en intelligentie toenam. Die beide krachten samen hebben als gevolg dat de bevalling bij de moderne mens moeilijker verloopt dan bijvoorbeeld bij mensapen.

+ 20 procent

Tot voor kort hield de natuur deze delicate balans zelf in evenwicht. Baby's met een te grote omvang die niet tussen het bekken van hun moeder pasten, overleefden de bevalling niet en sleurden regelmatig ook hun moeder mee de dood in.

Dankzij de keizersnede kunnen zulke baby's nu wel gezond en wel ter wereld komen. Hun moeders met een smal bekken hoeven evenmin nog voor hun leven te vrezen. Allebei kunnen ze hierdoor hun genen doorgeven.

Het aantal bevallingen waarbij een keizersnede om medische redenen noodzakelijk is, is hierdoor de voorbije vijftig tot zestig jaar gestegen. Dat is tenminste de conclusie van Mitteroecker na een analyse van data van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In de jaren 60 was een keizersnede nodig bij 30 bevallingen op 1.000. Vandaag is dat al 36 op 1.000, of een stijging met 20 procent.

Grote vraag is wat de toekomst brengt. Mitteroecker verwacht dat het aantal noodzakelijke keizersnedes geleidelijk aan zal stijgen. Toch denkt hij niet dat ooit een meerderheid van baby's via een keizersnede ter wereld zal komen.

Tal van redenen voor een keizersnede

Het populair-wetenschappelijke tijdschrift New Scientist plaatst enkele belangrijke vraagtekens bij het onderzoek van Mitteroecker. Het erkent dat een anatomische evolutie zich al na twee of drie generaties kan doorzetten, maar het merkt op dat de onderzoeker zijn stelling enkel op een theoretische analyse baseert en geen concreet bewijs aandraagt.

Naast een mogelijke biologische evolutie, ziet het tijdschrift tal van andere redenen waarom een keizersnede steeds vaker medisch noodzakelijk is.

Zo zouden dokters keizersnedes promoten omdat ze het bevallingsproces zoveel mogelijk willen medicaliseren. Op hun beurt dragen zij vaak aan dat vrouwen hun kinderen op steeds latere leeftijd krijgen waardoor hun lichaam een natuurlijke bevalling minder goed aankan.

Moeders zijn vandaag gemiddeld ook een pak dikker dan vroeger, wat medische aandoeningen als diabetes in de hand werkt. Ook dat leidt vaker tot situaties waarbij een natuurlijke bevalling niet mogelijk is.

Tot slot werpt New Scientist op dat onze maatschappij elke vorm van risico steeds minder accepteert. Ook dit zou meer keizersnedes in de hand werken.

Meest gelezen