Gif van vogelbekdier werkt mogelijk tegen diabetes

Vogelbekdieren zijn zeer merkwaardige dieren: het zijn zoogdieren met een eendachtige snavel die eieren leggen. Bovendien is het vogelbekdier ook een van de weinige zoogdieren dat giftig is: de mannetjes hebben aan hun achterpoten een spoor met gif (kleine foto) waarmee ze vijanden afweren. 

Onderzoekers aan de Universiteit van Adelaide in Australië hebben ontdekt dat het gif een hormoon bevat dat kan helpen bij de behandeling van diabetes. Het gaat om GLP-1 (glucagon-like peptides-1), een hormoon dat ook gevonden wordt bij mensen en andere dieren, waar het het vrijkomen van insuline bevordert, wat de suikerspiegel in het bloed doet dalen.

Bij mensen valt het echter zeer snel uit elkaar. En dat is niet het geval bij de vogelbekdieren of bij de mierenegels, een andere familie van eierleggende zoogdieren die eveneens het stabielere hormoon hebben. En die stabiele, langlevende vorm biedt het aanlokkelijke vooruitzicht om iets dergelijks te maken voor menselijke diabetespatiënten.

Hoofdonderzoeker professor Frank Grutzer zei aan de BBC echter dat er nog veel onderzoek nodig zou zijn voor de ontdekking een behandeling zou kunnen opleveren, als dat al ooit het geval zal zijn. "Een belangrijk experiment wordt het toedienen van dit hormoon aan muizen om te zien welke invloed het heeft op de suikerspiegel in hun bloed. Dat staat zeker hoog op onze prioriteitenlijst. Maar om tot een geneesmiddel te komen, dat is nog een verre reis. We moeten nog veel meer te weten komen over hoe dit hormoon van de vogelbekdieren eigenlijk werkt."

Een tweeling jonge vogelbekdieren. De mannetjes hebben aan hun achterpoten een spoor met gif waar een stabiel hormoon in zit. Overigens kunnen de wetenschappers het hormoon op synthetische wijze produceren in het labo en ze hebben dus geen vogelbekdieren nodig voor hun onderzoek.

Professor Grutzer verklaarde ook waarom zijn team beslist had om de vogelbekdieren en hun insuline-mechanismen te onderzoeken, en dat had niets te maken met het gif: "We wisten uit een analyse van hun genoom dat er iets vreemds aan de hand was met het controlesysteem van de stofwisseling van vogelbekdieren, aangezien ze in wezen geen functionele maag hebben."

Vogelbekdieren zijn overigens niet de enige dieren die insuline gebruiken tegen hun vijanden. Het gilamonster, een giftige hagedis uit het zuiden van de VS en Mexico, en de Conus geographus, een gevaarlijke zeeslak die een hele school vissen kan doden door insuline in de zee los te laten, hebben ook van insuline een wapen gemaakt.

"Het is duidelijk iets dat erg krachtig kan zijn in een gif", zei Grutzer, die evenwel benadrukte dat het niet het gif was dat hen tot de studie gebracht had. "Het was echt een toeval", zo zei hij.

Conus geographus, een dodelijke tropische kegelslak, die zo'n 15 cm lang kan worden en genoeg gif heeft om in theorie 15 mensen te doden.