Japanner wint Nobelprijs met Belgisch kantje

Het Karolinska Instituut roemt Ohsumi voor zijn "briljante experimenten" naar autofagie hij in de jaren 1990. Door zijn baanbrekend onderzoek heeft Ohsumi de mechanismes ontrafeld waardoor we weten hoe cellen zichzelf opeten en daardoor levensnoodzakelijke energie vrijmaken zodat een organisme kan overleven als het een tijd geen voedsel krijgt. 

Verstoorde autofagie wordt in verband gebracht met verschillende ziektes, waaronder Parkinson, suikerziekte en kanker.

Begin september had Oshumi nog de Dr. Paul Janssen Award voor zijn revolutionaire werk. "Door zijn nieuwsgierigheid werd hij de eerste persoon ter wereld die het moleculaire mechanisme en regeling van autofagie ontdekte", luidde het toen hij de Janssen Award won. Op die manier "heeft hij een licht geworpen op één van de basisfuncties van alle levende cellen".

De Nobelprijs voor Oshumi heeft ook een Belgisch kantje. De term "autofagie", waarvan Oshumi het mechanisme heeft ontrafeld, werd namelijk uitgevonden door Christian de Duve. De Belgische wetenschapper won in 1974 de Nobelprijs voor Geneeskunde omdat hij de celorganellen lysosoom en peroxisoom had ontdekt.  Lysosoom verwerken afvalstoffen in cellen, recycleren die of stoten ze uit. 

De Duve gebruikte de term autofagie voor het eerst in 1963, op een congres om het proces te beschrijven waarbij cellen zichzelf opeten. Hoe dit proces op moleculair niveau in zijn werk gaat, werd later dus ontrafeld door de Japanse Nobelprijswinnaar van vandaag. Het was de 107e keer dat de prijs werd uitgereikt.

De Nobelprijs voor de Geneeskunde is traditioneel de eerste in een week van bekendmakingen. Dinsdag wordt de Nobelprijs voor Fysica bekendgemaakt, woensdag die voor Chemie, vrijdag die voor de Vrede en maandag die voor Economie. Wanneer de Nobelprijs voor de Literatuur wordt bekendgemaakt, ligt nog niet vast.