Grote Rode Vlek heeft direct effect op atmosfeer Jupiter
De zogenoemde Great Red Spot is een gigantische storm die al tientallen jaren woedt op Jupiter - de vijfde planeet in het zonnestelsel na Mercurius, Venus, Aarde en Mars. De vlek ziet er van hier misschien wel klein uit, maar is in werkelijkheid twee tot drie keer zo groot als onze aarde.
In de hogere atmosfeer van Jupiter heersen verschroeiende temperaturen, met temperatuursverschillen die schommelen tussen 930 en 1.330 graden Celsius. Dat is warmer dan vloeibare lava, en het zou lithiumbatterijen in onze smartphones doen koken en omvormen tot gas.
Die schommelingen hielden wetenschappers bezig - de verschillen konden immers niet enkel veroorzaakt worden door de zon. Nu hebben Britse en Amerikaanse onderzoekers strong evidence (sterk bewijs) gevonden over het waarom van die hoge temperaturen, staat te lezen in het vakblad Nature.
"Gigantische bron van energie"
Volgens het nieuwste onderzoek is de rode vlek verantwoordelijk voor de opwarming van de hoge atmosfeer tot verschroeiende, schommelende temperaturen. "Toen we de temperaturen over de hele planeet in kaart brachten om anomalieën te ontdekken, zagen we dat de hoogste temperaturen op grote hoogte gesitueerd waren boven de Great Red Spot", zegt James O'Donoghue van het Center for Space Physics van de Boston University. De waarnemingen gebeurden met een infraroodtelescoop van de Amerikaanse ruitevaartorganisatie NASA op Hawaï.
"De rode vlek is een gigantische bron van energie die de hogere atmosfeer opwarmt, maar tot nu toe hadden we geen bewijs van effecten op temperaturen in de hogere atmosfeer", zegt wetenschapper Luke Moore in Nature. Die is er nu dus wel.
"Zoals tegendraads roeren in een kopje koffie"
De zware stormen in de rode vlek veroorzaken door de wrijving met de atmosfeer grote geluidsgolven en atmosferische zwaartekrachtgolven, waarbij grote hoeveelheden kinetische energie vrijkomen. Atomen worden daardoor geagiteerd, en dat veroorzaakt dan weer hogere temperaturen, menen wetenschappers.
Die wrijving komt er doordat de stormwinden tegen de klok roteren, en zo botsen met de natuurlijke atmosfeerbeweging op Jupiter, met de klok mee. "Vergelijk het met een kopje koffie waarin je roert met een lepeltje. Eerst roer je in de ene richting, en dan plots in de andere", zegt O'Donoghue.