Bijna een kwart van alle voortijdige sterfgevallen is te wijten aan vervuiling

Dat staat in het rapport "Healthy Environment, Health People" van het United Nations Environmental Programme (UNEP), de Wereldgezondheidsorganisatie WHO en een reeks andere organisaties.

Bij kinderen jongeren dan vijf jaar die wereldwijd sterven, overlijden zelfs meer dan een kwart van hen aan de gevolgen van milieuverontreiniging.

Jaarlijks sterven wereldwijd ongeveer zeven miljoen mensen aan luchtvervuiling. Van die sterfgevallen zijn er 4,3 miljoen te wijten aan slechte lucht binnenhuis. Het gaat dan vooral om vrouwen en jonge kinderen in ontwikkelingslanden.

Gebrek aan proper water en sanitair leidt jaarlijks tot de dood van ongeveer 840.000 mensen die overlijden aan de gevolgen van diarree. 97 procent van die sterfgevallen doen zich voor in de ontwikkelingslanden.

Twee vormen van vervuiling die meer de ontwikkelde landen treffen, zijn asbest en loodvervuiling. Jaarlijks sterven er 107.000 mensen voortijdig aan de gevolgen van blootstelling aan asbest, en in 2010 overleden 654.000 mensen aan blootstelling aan lood.

Vooral Zuidoost-Azië en de Westelijke Stille Oceaan scoren slecht met respectievelijk 28 procent en 27 procent van de sterfgevallen die te wijten zijn aan milieufactoren, gevolgd door Afrika ten zuiden van de Sahara met 23 procent, en het oostelijke Middellandse Zeebekken met 22 procent. In de landen van Noord- en Zuid-Amerika die deel uitmaken van de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, is dat slechts 11 procent, in de Amerikaanse landen die er geen deel van uitmaken 15 procent, net als in Europa.

Een Chinese vrouw probeert zich te beschermen tegen de luchtvervuiling met een mondmasker.

Het rapport zet een aantal van de factoren op een rijtje die leiden tot de nefaste impact van het milieu op de gezondheid: onder meer het verstoren van ecologische systemen, de opwarming van de aarde, ongelijkheid, ongeplande en ongebreidelde verstedelijking, ongezonde en verspillende levensstijlen en niet duurzame productie en consumptie. 

Het wijst ook op de talrijke voordelen van investeringen in een gezond milieu. Zo heeft het succesvol uitbannen van bijna 100 stoffen die de ozonlaag aantasten, er voor gezorgd dat jaarlijks tot 2 miljoen kankergevallen vermeden worden en vele miljoen gevallen van grauwe staar, dankzij het herstel van de ozonlaag.

Ook heeft het wereldwijd verbieden van lood in benzine volgens schattingen zo'n 2 biljard per jaar opgebracht, en een miljoen voortijdige sterfgevallen per jaar voorkomen. 

Het toepassen van bewezen, rendabele maatregelen om de uitstoot van kortlevende broeikasgassen zoals methaan en zwarte koolstof te verminderen, kan tegen het midden van de eeuw de opwarming van de aarde terugdringen met een halve graad, en tegen 2030 jaarlijks 2,4 miljoen levens redden door de verminderde luchtvervuiling. 

De opwarming van de aarde verergert immers de schaal en de intensiteit van de gezondheidsrisico's die verband houden met het milieu. Zo schat de WHO dat er door de opwarming jaarlijks 250.000 sterfgevallen meer zullen zijn, vooral door ondervoeding, malaria, diarree en hittestress.

Een Mexicaanse vrouw zoekt op een stort naar recycleerbaar materiaal om te verkopen, met op de achtergrond Mexico-Stad in de smog.

Het rapport beveelt vier geïntegreerde benaderingen aan om het aantal voortijdige sterfgevallen en andere schade te beperken:

• ontgiften: het weghalen van schadelijke stoffen, of het verminderen van hun impact op het milieu waarin mensen leven en werken.
• decarboniseren: het gebruik van fossiele brandstoffen verminderen en daardoor ook de uitstoot van CO2, door het gebruik van hernieuwbare energie. Over heel hun levensloop gezien, ligt de impact van zonne- wind- en waterkrachtcentrales op het milieu en de gezondheid drie tot tien keer lager dan die van elektriciteitscentrales op fossiele brandstoffen. 
• verminderen van grondstofgebruik en veranderen van levensstijl: de economische activiteit die nodig is om de wereldbevolking te onderhouden, moet tot stand worden gebracht met minder grondstoffen, minder afval, minder vervuiling en minder vernietiging van ecologische systemen.
• verhogen van de veerkracht van de ecosystemen en beschermen van de natuurlijke systemen op aarde: we moeten het vermogen vergroten van het milieu, de economieën en de maatschappijen om te anticiperen op verstoringen en schokken, er een antwoord op te vinden en zich ervan te herstellen, door de genetische diversiteit en de biodiversiteit aan land, op de kusten en in de zeeën te beschermen en in stand te houden; we moeten het herstel van ecosystemen krachtiger aanpakken en de druk van veeteelt en houtkap op ecosystemen verlichten.

Een aantal andere rapporten van UNEP, die ook vandaag zijn uitgebracht, gaan over problemen zoals het plastic in de oceanen, lood in verven en zoönosen, infectieziekten die kunnen overgedragen worden van mens op dier.