74-jarige vrouw krijgt malaria, wetenschappers staan voor raadsel

Bij een Antwerpse vrouw van 74 is midden januari 2015 malaria vastgesteld. De vrouw heeft nochtans nooit buiten Europa gereisd en heeft de laatste drie jaar België niet verlaten. Wetenschappers staan voor een raadsel. Dat schrijft De Standaard.

"Je kunt in ons land een besmetting oplopen door een inheemse mug, door bloedtransfusie of door een bezoek aan een luchthaven waar malariamuggen zijn meegekomen uit de tropen", zegt professor Marc Coosemans van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. "Maar dat is zeer uitzonderlijk."

"In de meeste gevallen lopen mensen een besmetting op in de tropen. Bij de vrouw uit Antwerpen is dat uitgesloten omdat ze nooit buiten Europa gereisd heeft en de laatste vijf jaar ook geen andere reizen gemaakt heeft", verduidelijkt Coosemans.

Airportmalaria

Soms gebeurt het dat malariamuggen meekomen met passagiers die terugkeren uit tropische gebieden. Op die manier kunnen mensen besmet geraken op Belgische luchthavens. Maar dat is zeer uitzonderlijk. In België werden in Zaventem voor het laatst verschillende gevallen van "airportmalaria" gemeld in 1995. Bovendien heeft de vrouw uit Antwerpen de laatste vijf jaar geen luchthavens bezocht.

Ook besmetting via vrienden of kennissen is volgens de wetenschappers van het Tropisch Instituut en de Universiteit Antwerpen uitgesloten. De vrouw was gepensioneerd en deed geen vrijwilligerswerk. Ze kreeg regelmatig bezoek van haar dochter, die geen verschijnselen vertoonde. Ook andere bewoners van het flatgebouw waar ze woonde, hadden geen klachten.

Geen reden tot paniek

Een vierde mogelijkheid, volgens Coosemans, is besmetting via bloedtransfusie in het ziekenhuis. Maar ook dat is hier niet het geval. Lokale besmetting door een inheemse mug - de laatste piste - blijkt al even onwaarschijnlijk.

"Er zijn maar twee inheemse dragers die in laboratoriumomstandigheden malaria kunnen overbrengen. Het moet dan wel gedurende langere tijd warm zijn. Voor de ontwikkeling van de parasiet in de mug is een temperatuur van minimaal 20°C nodig. En bij de vrouw is malaria vastgesteld in de winter. Mogelijk is ze besmet in de zomer en heeft ze toen antibiotica gebruikt, wat de parasiet tijdelijk doet verdwijnen."

Geen enkele van de pistes biedt volgens Coosemans een afdoende verklaring. "Het blijft tot op vandaag een enigma", rondt hij af. "Maar een malariabesmetting in België blijft extreem uitzonderlijk."

Plan om muggen op te volgen

België heeft nog geen plan om exotische, invasieve muggen in ons land op te volgen, terwijl dat de volksgezondheid wel ten goede zou komen. Dat zegt het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). Woordvoerder Sebastien Daems wijst onder meer op de klimaatopwarming en het feit dat reizen gemakkelijker wordt. Ook reizen meer mensen naar tropische bestemmingen en komen daar almaar meer goederen vandaan.

Momenteel wordt een dergelijk plan besproken op de interministeriële conferentie over volksgezondheid en milieu. "Met zo'n surveillance kunnen we het risico voor de volksgezondheid beter inschatten", zegt Daems. Specialisten zouden muggen moeten vangen om de aanwezigheid van exotische, invasieve soorten op Belgisch grondgebied vast te stellen. Dat moet gebeuren op plaatsen waar een groter risico op aanwezigheid bestaat, zoals havens, luchthavens en snelwegen. Buurlanden Frankrijk en Nederland beschikken al over een soortgelijk plan.

Het WIV benadrukt dat gevallen zoals bij de 74-jarige vrouw uit Antwerpen, uitzonderlijk blijven en er dus geen risico op een endemie is. "Wel is het een gelegenheid om het belang zo'n plan te onderstrepen."

Meest gelezen