Wallis Simpson: de vrouw voor wie een koning zijn troon liet staan

Een royal verscheurd tussen zijn hart en zijn plicht. Het is een Leitmotiv in talloze romantische films en stationsromans. Toch is het soms ook een bittere realiteit. Halfweg de jaren 50 zag de Britse prinses Margaret af van een huwelijk met piloot Peter Townsend die als gescheiden man nooit een aanvaardbare partij voor een vrouw van haar afkomst kon zijn.

Zowat twintig jaar eerder stond ook haar oom voor de keuze tussen zijn koninklijke plichten en een vrouw. Zijn besluit zou de geschiedenis van de Britse monarchie voor altijd veranderen. Die oom, dat was koning Edward VIII. Die vrouw, Wallis Simpson.

Bessie Wallis Warfield. Onder die nam zag Wallis Simpson op 19 juni 1896 het levenslicht in Blue Ridge Summit in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Geboren in een welgestelde familie, genoot ze een eersteklas opvoeding in Baltimore, Maryland. Toen ze nauwelijks twintig was, trouwde ze met Earl Winfield Spencer, een Amerikaanse legerpiloot. Samen woonden ze een poosje in China.

Het huwelijk was geen succes. Wallis zag haar man soms maandenlang niet. Bovendien was hij een alcoholicus. In 1927 vroeg ze de scheiding aan. Niet lang daarna trouwde ze met Ernest Aldrich Simpson, een Engels-Amerikaanse zakenman. De trouwpartij vond plaats in Londen, waar ze ook gingen wonen.

In de Britse hoofdstad groeide Wallis uit tot een ware societyfiguur. Op een dag ontmoette ze ene Lady Furness (kleine foto). Zij was de maîtresse van Edward, de prins van Wales. Het was Lady Furness die het echtpaar Simpson op 10 januari 1931 op een feestje aan de kroonprins voorstelde. Later zou hij zich herinneren dat Wallis die avond verkouden was en geen frisse indruk maakte.

Toch moet ze bij Edward een snaar hebben geraakt, want in de jaren die volgden kreeg het echtpaar Simpson geregeld een uitnodiging in de bus voor een feestje met de kroonprins. Terwijl het huwelijk van de Simpsons onder financiële en andere moeilijkheden begon te lijden, konden Wallis en Edward het steeds beter met elkaar vinden. Tot ze ook echt minnaars werden. Dat gebeurde naar verluidt in januari 1934 terwijl Lady Furness op reis was in New York.

In het begin ontkende Edward hun relatie bij zijn ouders, maar al gauw viel die niet meer te verbergen. De kroonprins was volslagen in de ban van Wallis met wie hij steeds vaker op feestjes opdook. In de loop van 1935 stelde hij haar zelfs voor aan zijn ouders, koning George V en koningin Mary (kleine foto). Dat jaar gingen ze ook verschillende keren samen met vakantie.

De entourage van Edward zag de relatie met lede ogen aan. Als een gescheiden en hertrouwde burgervrouw kwam ze in geen geval in aanmerking als bruid én als toekomstige koningin van het Verenigd Koninkrijk. Ook de onwaarschijnlijke macht die ze over de kroonprins leek uit te oefenen, baarde velen zorgen. Kwatongen beweerden dat hun verhouding sadomasochistisch van aard was en dat ze hem in haar greep hield met seksuele technieken die ze in China had opgepikt.

Op 20 januari 1936 stierf koning George V. Van het ene moment op het andere was Edward niet langer prins van Wales, maar Edward VIII, koning van het Verenigd Koninkrijk en keizer van India. De nieuwe koning zag zijn kans schoon: nu hij zelf in het zadel zat wou hij van Wallis zijn vrouw maken zodra ze van haar man was gescheiden. Het voornemen deed Buckingham Palace op zijn grondvesten daveren, maar bleef nog verschillende maanden achter de paleismuren verborgen.

Tegen het einde van het jaar begonnen de geruchten over een huwelijk tussen Edward en Wallis aan te zwellen, voornamelijk in de VS. Op 16 november ontbood de koning premier Stanley Baldwin en bracht hij hem formeel van zijn plannen op de hoogte. Baldwin steigerde. Voor hem was het klaar als een klontje: Edward VIII kon en mocht niet met Wallis trouwen.

Begin december was de geest uit de fles en kreeg het brede publiek lucht van de trouwplannen van Edward en Wallis. Hoewel veel (gewone) onderdanen een huwelijk niet ongenegen waren, laaide een storm van protest op en dit uit verschillende hoeken van de maatschappij. Dat de koning met een uiteindelijk twee maal gescheiden vrouw zou trouwen, vonden velen onaanvaardbaar. Bovendien heerste een groot misprijzen over Wallis’ levenswandel en het feit dat ze een Amerikaanse was.

Een huwelijk botste ook op juridische en religieuze obstakels. De Anglicaanse kerk stond op dat moment niet toe dat iemand hertrouwde terwijl haar of zijn ex nog in leven was. Bovendien was Edward als koning formeel hoofd van de Anglicaanse kerk en hoorde hij het goede voorbeeld te geven. Toch bleef hij bij zijn besluit: hij zou Wallis trouwen. De zogenoemde “abdication crisis” was een feit.

Premier Baldwin werkte hierop drie mogelijke scenario’s uit. Volgens het eerste zou Edward inderdaad met Wallis trouwen en van haar zijn koningin maken. Een zogenoemd morganatisch huwelijk was een tweede optie. Daarbij zou Edward van Wallis zijn vrouw maken, maar zij zou nooit de titel van koningin krijgen. Bovendien zouden hun eventuele kinderen geen aanspraak op de troon maken. De laatste piste was de meest drastische: Edward kon troonafstand doen en vervolgens gewoon zijn gang gaan.

Baldwin legde de scenario’s voor aan de eerste ministers van de verschillende dominions van het Britse Gemenebest: Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en de Ierse Vrijstaat. Allen verwierpen ze zowel optie één als optie twee. Daarmee bezegelden ze het lot van Edward en van het hele Britse rijk.

Op 10 december 1936 ondertekende Edward VIII de akte van troonsafstand in het bijzijn van zijn drie broers. Zijn oudste broer Albert volgde hem op als koning George VI (kleine foto). Daarmee werd hij de derde vorst die de Britten dat jaar hadden gekend. Een dag later sprak Edward zijn voormalige onderdanen overal ter wereld toe in een toespraak op de radio. Die begon hij met de legendarische woorden “At long last I am able to say a few words of my own” (“Ten langen leste kan ik zelf enkele woorden zeggen”), iets wat hij als koning volgens de grondwet nooit had mogen doen. “Jullie weten allemaal waarom ik aan de troon verzaak”, zei hij verder, “maar ik kon mijn taken als koning niet naar behoren uitvoeren zonder de steun van de vrouw van wie ik hou”.

327 dagen was hij koning geweest. Daarmee was de regering van Edward VIII de kortste in de geschiedenis van Engeland sinds die van Lady Jane Grey, de zogenoemde “nine days queen” die in 1553 negen dagen lang het land bestuurde. Op 12 december 1936 verleende George VI zijn broer de titel hertog van Windsor. Nog diezelfde dag verlieten hij en Wallis het Verenigd Koninkrijk. Ze vestigden zich uiteindelijk in Neuilly-sur-Seine in de buurt van Parijs. Daar zouden ze het grootste deel van hun leven samen blijven wonen.

Verlost van het juk van het koningschap konden Edward en Wallis hun plannen eindelijk ten uitvoer brengen. Op 3 mei 1937 was de scheiding van Wallis beklonken. Exact een maand later trouwden ze in Frankrijk. Wallis droeg voortaan de titel van hertogin van Windsor. In tegenstelling tot Edward mocht ze zich officieel geen koninklijke hoogheid noemen van George VI. Binnen hun huishouden liet ze zich wél als dusdanig aanspreken.

De hertog en de hertogin van Windsor waren dan wel eindelijk in de echt verenigd, aan het Britse hof waren ze persona non grata. Slechts enkele keren keerde Edward naar Londen terug om zijn familie te zien. Wallis bleef meestal thuis. Zowel koningin Mary als Georges’ echtgenote koningin Elizabeth (de latere Queen Mother) had naar verluidt een grondige hekel aan haar. Die laatste hield haar later verantwoordelijk voor de vroegtijdige dood van George VI in 1952. Het koningschap was hem door Wallis onverwacht en tegen zijn zin te beurt gevallen en hem uiteindelijk fataal geworden, zo meende ze.

Edward en Wallis vulden hun dagen met reizen, feesten en genieten en dit zowel in Parijs als in New York. Ze gingen prat op de afkorting “W.E.”, zowel een combinatie van hun initialen als een verwijzing naar het koninklijke meervoud dat hen door de troonsafstand was ontnomen. Kinderen kregen ze nooit.

Tijdens WO II leidden ze een vrij onbezorgd leven op de Bahama’s. Na de oorlog keerden ze naar Frankrijk terug. Ze gingen op bezoek bij de Amerikaanse president Dwight Eisenhower en later ook Richard Nixon. De kroningsceremonie van hun nicht Elizabeth II, de huidige Queen, in 1953 woonden ze niet bij. Sommige bronnen menen dat ook zij niks van de hertog en de hertogin van Windsor moest weten, anderen spreken dit tegen. Vaststaat dat zij hen in 1972 in Parijs opzocht tijdens een staatsbezoek aan Frankrijk.

Op dat moment was Edward al zwaar ziek nadat een jaar eerder keelkanker bij hem was vastgesteld, een gevolg van jarenlang roken. Later dat jaar stierf hij. Zijn uitvaartplechtigheid vond plaats in Windsor Castle waar hij ook zijn laatste rustplaats kreeg. Wallis woonde de ceremonie bij en logeerde zelfs in Buckingham Palace. Na de dood van Edward ging ook haar gezondheid gestaag achteruit. Ze begon te dementeren en brak tot twee keer toe haar heup. De laatste jaren van haar leven was ze bedlegerig en kon ze niet meer spreken. Ze stierf op 24 april 1986, vandaag precies dertig jaar geleden. Ze werd begraven aan de zijde van haar echtgenoot (kleine foto: de uitvaart van Wallis Simpson).

Zowel tijdens haar leven als na haar dood hebben de pers en de filmwereld gretig van de figuur Wallis Simpson gesmuld. Onder anderen Madonna gooide zich in 2011 op hun levensverhaal met de biopic “W.E.”, goed voor één Oscarnominatie.

In hoeverre Wallis destijds doelbewust het hart van Edward heeft veroverd (en vice versa) blijft ook nu nog koffiedik kijken. Wel is zeker dat zij de koers van de Britse monarchie voor altijd heeft veranderd. Zonder haar was Edward VIII waarschijnlijk koning gebleven en had hij zelf kinderen gekregen met een “rechtmatige” koningin. In dat geval was zijn broer nooit koning geworden en zijn nicht Elizabeth nooit koningin. De Queen die vandaag met haar lange leven en dito regering alom in de schijnwerpers staat, was dan niks meer dan een onbekende Britse prinses gebleven.

Daarnaast suggereren sommige bronnen dat Edward het naziregime niet ongenegen was. Vaststaat dat hij en Wallis in oktober 1937 een bezoek brachten aan Adolf Hitler en dit tegen het advies van de Britse regering in. Vele jaren later liet hij zich in een interview ontvallen dat de geallieerden Hitler misschien beter de kans hadden gelaten het communisme in het oosten van Europa met tak en wortel uit te roeien. Hoe WO II zou zijn uitgedraaid met een koning met mogelijk nazisympathieën op de troon in het Verenigd Koninkrijk, zal voor altijd een open vraag blijven.