Hebben wetenschappers voor het eerst zwaartekrachtgolven waargenomen?
Al weken gonst het in wetenschappelijke kringen van de geruchten: ze zijn ontdekt, de zwaartekracht- of gravitatiegolven. Die zijn het resultaat van gewelddadige gebeurtenissen in de kosmos zoals sterren die ontploffen, zwarte gaten die botsen of sterrenstelsels die versmelten. Dergelijke fenomenen zijn zo kolossaal dat ze de tijdruimte buigen en trillingen produceren die wetenschappers zwaartekrachtgolven noemen.
Dat zwaartekrachtgolven bestaan, voorspelde Albert Einstein al in 1916 in zijn algemene relativiteitstheorie. Ze ook echt waarnemen, lukte tot op heden niemand. Nochtans zoeken wetenschappers al jaren naar de trillingen met speciale detectoren zoals de Virgo in Italië en het LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) in de VS.
In de gebouwen van dat laatste observatorium geven Amerikaanse en Europese natuurkundigen aanstaande donderdag een persconferentie. Wat ze precies zullen bekendmaken, is niet geweten. Toch vermoeden velen dat ze de allereerste waarneming van zwaartekrachtgolven zullen aankondigen.
"Bijkomend zintuig om naar kosmos te kijken en te luisteren"
Het belang van een dergelijke waarneming valt niet te onderschatten. Natuurkundigen plaatsen het vaststellen van zwaartekrachtgolven gelijk met de ontdekking van het Higgsboson in 2012, een elementair deeltje waarvan het bestaan eveneens vele jaren eerder was voorspeld, onder meer door de Belg François Englert. Het leverde hem de Nobelprijs in de fysica op. De wetenschapper die zwaartekrachtgolven voor het eerst waarneemt, mag zich zonder twijfel aan dezelfde bekroning verwachten.
Als natuurkundigen zwaartekrachtgolven voortaan kunnen waarnemen, dan biedt hen dit een heel nieuw venster op de kosmos. Op dit moment kunnen ze enkel een beroep doen op elektromagnetische golven zoals licht en radiogolven. "Zwaartekrachtgolven zouden een heel nieuw kanaal vormen, als een bijkomend zintuig om naar de kosmos te luisteren en te kijken", zegt Pierre Van Mechelen in "De wereld vandaag". Hij is deeltjesfysicus verbonden aan de universiteit van Antwerpen en werkt ook bij het CERN in Zwitserland. "Dit kan onze theorieën over zwarte gaten grondig beïnvloeden."
Onderstaande tekening toont een botsing van twee zwarte gaten. Die creëert rimpels in de ruimtetijd die wetenschappers zwaartekrachtgolven noemen.
