Gouden dodenmasker Toetanchamon oorspronkelijk gemaakt voor Nefertiti
Sinds het graf van Toetanchamon in 1922 is ontdekt, spreekt het tot de verbeelding: het gouden dodenmasker waarmee de Egyptische farao in de 14e eeuw voor Christus is begraven.
Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat het kostbare object destijds niet voor hem is gemaakt, maar wel voor zijn legendarische (stief)moeder Nefertiti. Dat beweert tenminste egyptoloog Nicholas Reeves, dezelfde man die momenteel de tombe van Toetanchamon onderzoekt op zoek naar verborgen ruimtes.
Reeves baseert zijn bewering op een analyse van een inscriptie op het masker die de naam van Toetanchamon vermeldt. Die naam is volgens hem over een andere naam geschreven, meer bepaald die van Nefertiti. Het masker is weliswaar afgewerkt volgens de gelaatstrekken van Toetanchamon.
De stelling ligt in lijn met het feit dat tal van andere objecten die in de tombe van Toetanchamon zijn gevonden, eveneens oorspronkelijk voor andere leden van de Egyptische koninklijke familie zijn gemaakt.
Aton versus Amon
Rijst de vraag: waarom heeft Toetanchamon destijds een dodenmasker gekregen dat oorspronkelijk voor Nefertiti was bedoeld? Mogelijk heeft dit te maken met de turbulente periode waarin de twee leefden.
Samen met haar echtgenoot farao Achnaton maakte Nefertiti komaf met de eeuwenoude polytheïstische Amoncultus en stichtte ze de Atonreligie, wellicht de eerste monotheïstische godsdienst in de geschiedenis.
Om die wankele nieuwe godsdienst op de been te houden, benoemde Achnaton Nefertiti officieel tot co-farao. Na zijn dood regeerde zij waarschijnlijk een poosje alleen over Egypte, later mogelijk samen met Toetanchamon (die toen nog Toetanchaton heette).
Als volwaardige farao was ze van plan zich met alle mogelijke egards te laten begraven, inclusief een gouden dodenmasker. Na haar dood slaagden de machthebbers binnen de oude Amoncultus er echter in de macht te grijpen, met Toetanchamon als marionettenfarao. Het betekende het einde van de Atonreligie. Verschillende bronnen suggereren bovendien dat haar politieke erfenis nadien bewust is geminimaliseerd.
Dat Nefertiti haar dodenmasker postuum heeft moeten afstaan aan haar opvolger, hoeft in dit licht niet te verwonderen. Waarschijnlijk is ze als "gewone" koningin begraven, mogelijk in één van de verborgen ruimtes achter de muren van het graf van Toetanchamon.
