Nobelprijs Chemie voor Lindahl, Modrich en Sancar

De 77-jarige Zweed Tomas Lindahl is een kankerspecialist en werkt aan het Britse kankeronderzoekscentrum in Hertfordshire. Hij was één van de eersten die zich bezig hield met de studie van hoe DNA of erfelijk materiaal hersteld kan worden, wat van belang is voor de ontwikkeling van meer selectieve chemotherapie in de bestrijding van kanker.

Paul L. Modrich is professor aan de Amerikaanse universiteit Duke en het Howard Hughes Medical Institute. De 69-jarige Aziz Sancar is van Turkse afkomst, maar heeft nu de Amerikaanse nationaliteit en werkt voor de Universiteit van North Carolina.

Los van elkaar hebben de drie scheikundigen volgens de Nobelprijsjury onderzocht hoe "een gereedschapskist voor cellen" werkt bij het herstel van DNA-materiaal dat beschadigd is, bijvoorbeeld door ultraviolet licht. Het onderzoek van Lindahl, Modrich en Sancar "heeft ook onze fundamentele kennis vergroot over hoe levende cellen functioneren", aldus de jury.

Hun werk kan niet enkel nieuwe toepassingen voor de behandeling van kanker, maar ook van andere aandoeningen mogelijk maken.

Desoxyribonucleïnezuur of in het Engels afgekort tot DNA is een drager van genetische instructies voor de ontwikkeling, het functioneren en de reproductie van levende organisme. Die "handleiding" bestaat uit strengen en zoals alles kunnen die schade oplopen, door onder meer straling, ultraviolet licht, gifstoffen of virussen.

Die schade kan leiden tot het slecht functioneren of afsterven van cellen of mutaties of de vorming van tumoren, kankers dus. Het goede nieuws is echter dat het DNA in staat is om beschadiging aan zichzelf op te sporen en te herstellen. De mate waarin dat lukt of gestimuleerd wordt, hangt af van het type cel, de leeftijd van de cel en omgevingsfactoren.