Hoe noem je een Amazone? "Prinses" of "Hete flanken"

Amazones zijn een populair thema op oud-Griekse vazen: er zijn meer dan 1.500 vazen gevonden met afbeeldingen van Amazones die vechten, jagen of pijlen afschieten. Vaak staan er bij die afbeeldingen woorden in het Griekse alfabet die geen enkele betekenis hebben, en al jaren een raadsel zijn voor taalkundigen. 

Een nieuwe studie in het tijdschrift "Hesperia" heeft nu de oplossing voor het raadsel gevonden.

Taalkundige Adrienne Mayor en assistent-conservator David Saunders van het J.Paul Getty Museum hadden het vermoeden dat de inscripties wel eens de fonetische weergave zouden kunnen zijn van vreemde, niet-Griekse woorden. Om die theorie te testen, gaven ze de inscripties van 12 vazen uit Athene, die dateren uit de periode tussen 550 en 450 v.C., zo goed mogelijk fonetisch weer, en ze stuurden die transcripties naar taalkundige John Colarusso van de McMaster University in Hamilton in Canada.

Colarusso, die verder geen informatie kreeg over de transcripties, is een specialist in weinig voorkomende Kaukasische talen. Hij kon de transcripties koppelen aan Scythische woorden en namen: zo waren er Amazones die blijkbaar "Prinses", "Faal niet", en ook "Hete flanken" heetten.

Een boogschutter heette "Strijdkreet" en een vrouw te paard "Een wapenrusting waardig". Op een vaas met een schildering van twee Amazones die op jacht zijn met een hond, staat de Griekse transliteratie van de Abchazische zin "laat de hond los".

"Het ziet er naar uit dat de oude Grieken geprobeerd hebben om de klanken van Scythische namen en woorden weer te geven op de Amazone-vazen dooor ze fonetisch uit te schrijven", zeggen de auteurs van de studie. "Op die manier hebben ze mogelijk de wortels van oude talen bewaard, en tonen ze onderzoekers hoe deze mensen lang geleden op de steppen geklonken hebben."

De Amazones waren een natie met vrouwelijke krijgers, die leefden in een streek die grensde aan Scythië op de huidige Krim. Volgens de legende waren de vrouwen zo'n fanatieke krijgers dat ze een van hun borsten afsneden om beter te kunnen boogschieten.

Er werd lang gedacht dat de Amazones mythische figuren waren, tot archeologen Scythische graven vonden van wat onmiskenbaar vrouwelijke krijgers waren.

De oude Grieken hadden duidelijk een fascinatie voor Amazones, die dan ook vaak afgebeeld worden. "Amazones waren onmiskenbaar exotisch en opwindend voor de Grieken", zo zei Mayor. "Vrouwen leefden in de Griekse wereld gescheiden van de mannen en ze waren niet gelijk aan hen, zodat het idee van vrouwen die zich kleedden zoals mannen en vochten zoals mannen, behoorlijk opwindend was voor de Grieken."