Belgische vleermuizen geïdentificeerd via gencode in keutels

"De waarneming en monitoring van vleermuizen is traditioneel een zeer moeilijke en arbeidsintensieve klus, die vaak nachtwerk vereist en een grote mate van expertise vergt", verduidelijken David Halfmaerten, Sabrina Neyrinck en Joachim Mergeay (INBO) in een jaarverslag. "Doorgaans gebeurt zo'n monitoring door middel van batdetectoren, vangsten met misnetten en bezoek van verblijfsplaatsen."

In gebouwen zijn keutels van vleermuizen vaak een eerste indicatie van hun aanwezigheid. "Deze keutels zijn echter moeilijk op soort te brengen, tenzij via moleculaire technieken die het DNA van de vleermuis gebruiken om de soort te identificeren. Deze zogenaamde DNA-barcoding, waarbij de exacte volgorde van de letters van de genetische code van een bepaald gen wordt bepaald, laat toe om nagenoeg alle soorten dieren van elkaar te onderscheiden."

Het INBO heeft daarvoor een specifiek DNA-barcodingsprotocol uitgewerkt waarmee alle in België voorkomende vleermuizen op naam gebracht kunnen worden, uitgaande van het DNA in één enkele keutel. "Dit opent enorme mogelijkheden voor de monitoring van vleermuizen: van sommige soorten zoals de kleine dwerg­vleermuis, vale vleermuis of bechsteins vleermuis is nog maar zeer weinig bekend over hun verspreiding in Vlaanderen en hun leefgebied."

De onderzoekers willen de techniek gebruiken voor een eerste of snelle screening. Voordelen zijn de betrouwbaarheid, het feit dat vleermuizen er niet op hetzelfde moment als de waarnemers/verzamelaar hoeven te zijn, het verzamelen vergt ook weinig expertise en verstoring wordt beperkt.

Het efficiënt monitoren van vleermuizen is van groot belang in het kader van de Europese Habitatrichtlijn.