Ottomaanse strijdkameel gevonden in kelder in Oostenrijk

Onderzoekers vonden in het stadje Tulln het volledig bewaarde skelet in een kelder die opgevuld was met antiek huishoudafval, kannen, borden en pannen, toen ze een spoedopgraving deden omdat er een winkelcentrum gebouwd zal worden op de plaats. De vondst is beschreven in het online-tijdschrift PLOS One.

De belangrijkste auteur van de studie, Alfred Galik, zei aan de BBC dat hij enkele keren moest raden naar wat er begraven lag, voor hij doorhad dat zijn team iets ongewoons gevonden had. "Eerst zag ik de onderkaak, die een beetje leek op die van een rund; toen zag ik de nekwervels, die op die van een paard leken", zo zei hij. "Uiteindelijk wezen de lange beenderen van de benen en de voetbeentjes uit dat het om een kameel ging."

Eerst dachten de onderzoekers dat het skelet van een paard of een koe was (foto: Galik e.a.).

Uit DNA-analyse blijkt dat het dier een kruising was tussen een dromedaris-vrouwtje met één bult, en een Bactrisch kameel-mannetje, met twee bulten. Ook uit de vorm van de schedel blijkt dat het dier een hybride, een kruising, was.

"Dergelijke kruisingen waren niet ongebruikelijk in die tijd", zei doctor Galik. "Hybriden waren makkelijker om mee om te gaan, hadden meer uithoudingsvermogen en waren groter dan hun ouders. Deze dieren waren vooral geschikt voor het leger."

Het skelet vertoonde ook een aantal afwijkingen aan de beenderen, waaruit blijkt dat de kameel niet gebruikt werd als lastdier, maar dat hij een harnas droeg en bereden werd. Het was een kostbaar dier, waar goed voor gezorgd werd, een striijdkameel.

UIt de vorm van de schedel blijkt dat het dier een kruising was tussen een dromedaris en een Bactrische kameel (foto: Galik e.a.).

Interessant is dat het skelet gevonden is in het stadje Tulln, in de buurt van Wenen. Tulln werd wel door de Ottomanen omsingeld, maar is nooit door hen ingenomen.

Waarschijnlijk werd het dier in Tulln achtergelaten of verkocht aan een inwoner na het Ottomaanse beleg van Wenen in 1863. De mensen in het stadje hebben het dier dan mogelijk als een curiosum gehouden.

Dat kan verklaren waarom het dier niet geslacht en opgegeten is, wat het leger normaal zou gedaan hebben.Die praktijk is waarschijnlijk verantwoordelijk voor het feit dat er zo weinig intacte skeletten als dit gevonden zijn. Er zijn wel stukken van skeletten gevonden, onder andere uit de Romeinse periode, maar dit is de eerste keer dat in Centraal-Europa een volledig skelet is teruggevonden.

Het enig andere intacte kameelskelet dat ooit gevonden is in de vroegere Europese delen van het Ottomaanse Rijk, is een dromedaris die ontdekt werd in sedimenten in de Yenikapi-haven in Istanbul, veel dichter bij het oorspronkelijke leefgebied van de dieren in het Midden-Oosten en Afrika.

Doctor Galik zei dat de verrassende ontdekking een hoogtepunt in zijn wetenschappelijke carrière was. Hij omschreef de vondst als "een archeo-zoölogische schat".

Bactrische kamelen in de Gobi-woestijn in Mongolië.

Het Ottomaanse of Osmaanse Rijk was een islamitisch rijk dat gesticht werd door de Turk Osman I, de stamvader van de Ottomaanse dynastie en naamgever van dit rijk.

Het Ottomaanse Rijk was een wereldrijk tussen de veertiende en de twintigste eeuw n.Chr., en op zijn hoogtepunt besloeg het een enorm gebied in Noord-Afrika, Azië en Europa.

In juli 1683 belegerde een enorme Ottomaanse legermacht Wenen, dat slechts verdedigd werd door een klein aantal soldaten en burgervrijwilligers.

In september was de buitenste verdedigingswal van Wenen gevallen en leek het nog slechts een kwestie van dagen voor de stad in handen van de Turken zou vallen. De onverwachte interventie van een Pools-Duits-Oostenrijks leger onder leiding van de Poolse koning Jan Sobieski betekende evenwel de redding van de stad. Na aanvallen van de Duitse en Poolse infanterie, en de beroemde charge van de 20.000 man sterke cavalerie, gaf het Ottomaanse leger zich over en trok het zich terug naar Hongarije.

De redding van Wenen zorgde voor een kentering: de Europese leiders sloten daarop de Heilige Alliantie om het christelijke Europa te vrijwaren en het Ottomaanse Rijk terug te dringen. Dat leidde tot de Grote Turkse Oorlog, die tot 1699 zou duren, en tot een steeds kleinere rol in Europa voor het Ottomaanse Rijk, tot zijn einde in 1923.

De slag bij Wenen, 1683, schilderij van Frans Geffels (1624–1694), (illustratie via Wikimedia Commons).