Massagraf van monstersalamanders gevonden in de Algarve

Onderzoekers hebben een nieuwe soort reuzenamfibieën ontdekt met scherpe tanden, in de Algarve in het zuiden van Portugal. Metoposaurus algarvensis leefde zo'n 220 miljoen jaar geleden, in het Trias, nog voor de dinosauriërs.
Een reconstructie van Metoposaurus algarvensis.

Honderden van de reuzensalamanders zijn waarschijnlijk gestorven toen hun woongebied, een meer in het zuiden van Portugal, opdroogde en een massagraf werd voor de dieren. De gefossiliseerde resten worden nu opgegraven en de vondst is beschreven in het "Journal of Vertrebrate Paleontology"

Hoewel Metoposaurus algarvensis verre familie is van moderne salamanders, leefden de twee meter lange dieren waarschijnlijk meer als krokodillen, en jaagden ze op vis.

"Het is in essentie een salamander die zo groot is als een auto", zei doctor Steve Brusatte, een paleontoloog van de University of Edinburgh aan de BBC. Brusatte is de leider van de opgraving in Portugal.

"Het is een van die creaturen uit het verre verleden die er uit zien als een alien, maar het is echt wel heel relevant. Deze grote amfibieën zijn de voorvaderlijke stam waar moderne kikkers, salamanders en kamsalamanders van afstammen."

Een reconstructie van Metoposaurus algarvensis.

Scherpe tanden

Maar in tegenstelling tot de meestal kleine amfibieën die we vandaag kennen, zal Metoposaurus algarvensis in zijn tijd aan de top van de voedselpiramide gestaan hebben.

"Hij had honderden scherpe tanden in zijn grote, platte kop, die er min of meer uitziet als de bril van een toilet, als de kaken gesloten zijn", zei Brusatte.

In de late Trias-periode, toen dinosaurussen en zoogdieren nog klein en marginaal waren, waren het monsters als dit die de dienst uitmaakten, zei Brusatte aan BBC News. "Deze grote amfibieën waren de belangrijkste roofdieren in die wereld, en dus moesten onze vroegste voorouders en de vroegste dinosaurussen in hun beginjaren afrekenen met deze kerels", zei Brusatte.

Hun grote kaken zullen voornamelijk gebruikt zijn om vis te vangen en op te eten, en aangezien het amfibieën waren, konden ze niet al te ver van het water afdwalen, maar doctor Brusatte denkt dat ze toch wel een gevaar vormden voor vroege zoogdieren of dinosaurussen die te dicht bij het water kwamen.

Andere verwante soorten van amfibieën uit die tijd waren zelfs nog groter, tot wel 10 meter lang, veeleer een bus dan een auto. Samen domineerden deze soorten het supercontinent Pangaea, dat nog maar net aan het splitsen was in de landmassa's die we vandaag kennen. 

Paleontoloog Octavio Mateus onderzoekt fossiele resten van Metoposaurus.

Uitgestorven

Ondanks het feit dat ze de wereld domineerden in de Trias-periode, zijn de grote amfibieën-soorten allemaal uitgestorven in het late Trias, toen de wereld geteisterd werd door gewelddadige vulkaanuitbarstingen die duizenden jaren geduurd hebben.

"Je kunt zeggen dat het de dood van deze dingen was, die de dinosaurussen en de zoogdieren hebben toegelaten om de scepter over te nemen", zei Brusatte.

En in die turbulente periode, waarin ook het klimaat veranderde, kwam het wel vaker voor dat soorten of populaties op kleinere schaal uitstierven, zoals hier bewaard is gebleven in de bodem van een Portugees meer. De reuzensalamanders konden immers niet op zoek gaan naar nieuw water toen hun eigen meer begon op te drogen. Dat maakt dat "massagraven van monsteramfibieën" een welbekend kenmerk zijn van het Trias-tijdperk.

In de opgraving in de Algarve hebben Brusatte en zijn collega's nog maar een klein deel van het gebied onderzocht. Ze hebben gefossiliseerde resten van een tiental individuen gevonden en verwachten er nog honderden andere te vinden. "Dat is best wel leuk, want het betekent dat we een boel fossielen hebben, die ons echt kunnen vertellen hoe groot dezer kerel was, wat zijn biologie was, en hoe de wereld eruit zag waar hij in leefde", zei Brusatte.

Een deel van de gevonden fossiele resten.

"Indrukwekkend specimen"

Professor paleontologie aan University College Londen Susan Evans noemde de nieuwe Metoposaurus-soort een "indrukwekkend exemplaar", en opmerkenswaardig omdat het de eerste dergelijke vondst is in Zuid-Europa.

Ze voegde er echter aan toe dat gelijkaardige dieren al welbekend zijn. "Het is een goed bewaard specimen, en het is gevonden op een nieuwe plaats, maar deze dingen zijn al gevonden op een heleboel plaatsen", zei Evans aan de BBC.

En hoewel de salamander inderdaad de dichtste nog levende verwant is van Metoposaurus, benadrukte ze dat de twee soorten niet nauw verwant zijn. "Ze zijn verwant aan salamanders op dezelfde manier dat een vogelbekdier een verre verwant van ons is", zo zei ze. 

Octavio Mateus nummert een van de fossiele resten.

Meest gelezen