Geen eclipsbrilletje? Zo kan je ook naar de zonsverduistering kijken

Het licht van de zon is zo fel dat wie recht in de zon kijkt, riskeert zijn of haar ogen onherroepelijk te beschadigen. Ook als de zon gedeeltelijk verborgen zit achter de maan, zoals bij een eclips, blijft het zonlicht te gevaarlijk om rechtstreeks te bekijken. Gelukkig zijn er daarvoor speciaal ontworpen eclipsbrilletjes op de markt. Die dingen zijn echter zo populair, dat ze op veel plaatsen al volledig uitverkocht zijn. Wij lijsten vijf veilige alternatieven voor de eclips op.

Wie zelf af en toe eens iets last, van beroep een lasser is of gewoon toevallig een lasbril in huis heeft, kan die eventueel gebruiken om de eclips te bekijken. Opgelet: het is erg belangrijk dat de lasbril voldoende bescherming biedt. De Vlaamse Volkssterrenwachten raden aan om een lasbril van een densiteit van minstens 14 te nemen. Te koop in de betere doe-het-zelfzaak.

Er zijn filters op de markt om op telescopen te installeren om zo veilig naar de zon te kijken tijdens een eclips. Opgelet: het is erg belangrijk om enkel filters te gebruiken van de fabrikant van de telescoop in kwestie én daarenboven moet de filter speciaal voor dat type telescoop gemaakt zijn. Gebruik ook nooit een filter die moet vastgeschroefd worden op het kijkstuk van de telescoop, omdat deze kunnen scheuren van de hitte. Plaats een filter altijd op het uiterste stuk, zodat het het zonlicht blokkeert voor het in de telescoop komt.

Hang een stukje karton met een gaatje van maximaal 5 mm in voor een spiegel. Vang het zonlicht op met de spiegel en projecteer de reflectie van de spiegel op de muur. Opgelet: Kijk niet rechtstreeks naar het licht dat weerkaatst wordt door de spiegel, maar kijk naar de projectie ervan. Hoe kleiner het gaatje, hoe scherper het beeld, maar ook hoe minder licht het zal geven.

De wetenschap achter deze methode is feitelijk dezelfde als bij de spiegel. Net zoals het gaatje in het karton voor de spiegel, fungeren de gaatjes van het vergiet als een soort van camera obscura die stuk voor stuk het beeld van de zon zullen projecteren. Hou het vergiet loodrecht naar de zon en leg een groot wit blad papier op de grond. Hou het vergiet op zo’n 50 à 100 cm van het blad. Op het papier zult u normaal gezien verschillende lichtvlekjes zien; op het moment van de eclips zullen het allemaal sikkeltjes worden en kunt u zo veilig de eclips volgen.

Hetzelfde camera obscura-principe kan overigens ook toegepast worden op een verrekijker. Hier is het belangrijk om niet door de verrekijker zelf te kijken, maar de lenzen van de verrekijker het beeld van de zon te laten projecteren op een wit blad op de grond. Plaats een stuk karton met uitsparingen voor de twee lenzen over de verrekijker en dek een van de lenzen af voor maximaal resultaat.

Er zijn ook verschillende erg onveilige manieren om naar de eclips te kijken. Voor alle duidelijkheid: Al de volgende manieren zijn zo goed als garanties op blijvende oogbeschadiging en worden dus ten strengste afgeraden.

Soms wordt beweerd dat computerdiskettes, cd’s en fotonegatieven het zonlicht filteren, maar dat klopt niet. Ook dure zonnebrillen of fotografische filters zijn geen goede manieren om de eclips te bekijken. Die houden wel het zichtbare zonlicht tegen, maar niet de ultraviolet- en infraroodstralen. Die laatste zijn niet zichtbaar met het gewone oog, maar kunnen wel degelijk blindheid veroorzaken!