Stamcellen kunnen MS-patiënten tweede kans bieden

In de studie, die gepubliceerd is in het Journal of the American Medical Association, hadden 123 patiënten relapsing-remitting MS, de meest voorkomende vorm van de ziekte die gekenmerkt wordt door tijdelijke opflakkeringen; 28 andere patiënten hadden een meer vergevorderde, progressieve vorm van de ziekte, waarbij de symptomen alsmaar erger worden.

Bij al deze patiënten vallen immuniteitscellen waarmee iets fout gelopen is, het myeline aan, de vethoudende schedes die de zenuwen in het centraal zenuwstelsel omhullen.

De onderzoekers haalden stamcellen - potentiële immuniteitscellen - uit het bloed van de patiënten, die vervolgens geneesmiddelen kregen om hun bestaande populatie van immuniteitscellen fel te verminderen. Op die manier verdween hun uit de hand gelopen oude immuniteitssysteem, en door daarna inspuitingen met de stamcellen te krijgen, konden de patiënten hun normale immuniteit opnieuw opbouwen.

Twee jaar na de therapie had 89 procent van de patiënten nog geen terugval gekend, vier jaar na de behandeling was dat nog 80 procent.

Over het algemeen vertoonden de patiënten ook een gestage vermindering van het aantal en het volume aan beschadigingen in de hersenen die verband houden met MS. Dat is een bewijs dat hun "geresette" immuniteitssysteem de schade aan de zenuwen aan het terugdraaien was. 

De patiënten met relapsing-remitting MS deden het wel veel beter dan de patiënten met progressieve MS, zo zei medeauteur Richard Burt van de Northwestern University School of Medecine in Chicago aan Sciencenews.

De studie is goed nieuws voor de meer dan 2,3 miljoen mensen die lijden aan MS. Wel moeten de bevindingen nog bevestigd worden in een groter gerandomiseerd onderzoek.

Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel - de hersenen en het ruggenmerg - dat een aantal signalen niet goed meer kan verwerken.

MS is een zogenoemde auto-immuunziekte: het wordt veroorzaakt doordat het eigen immuniteitssysteem de vetachtige ísolatielaag, de myeline, rond de zenuwbanen aanvalt en aantast. Door het wegvallen van de isolatielaag lekken de zenuwimpulsen als het ware weg en worden ze niet of niet volledig meer doorgegeven. Ook kunnen er ontstekingen optreden en op die plaatsen ontstaan er een soort littekens, de zogenoemde plaques.

Relapsing-remitting MS is de meest voorkomende vorm van MS en komt bij ongeveer 40% van de MS-patiënten voor.

Relapsing-remitting MS wordt gekenmerkt door een duidelijk patroon van aanvallen- en herstel. Bij een aanval wordt de myeline aangevallen in het centrale zenuwstelsel en de patiënt ervaart dan klachten, ofwel nieuwe klachten of oude klachten die opnieuw opflakkeren. Gemiddeld duurt een aanval een paar dagen tot 6 weken.

Hierna volgt de herstelperiode, waarin in sommige aangetaste gebieden er een nieuwe myelinelaag gevormd wordt door de myelinevormende cellen. In deze periode ervaart de patiënt weinig of geen klachten. De herstelperiode kan enkele maanden duren.

Een door MS aangetaste zenuw. Op deze ingekleurde foto is een doorsnede door een axon te zien, een uitloper van een zenuwcel, die zijn myelineomhulsel verloren is. Het blauwe axon wordt enkel nog omringd door zijn Schwann-cel (bruin), een cel die normaal de myelineschede aanmaakt.