999 specifieke proteïnen sturen teelballen aan

Waarom klopt het hart en nemen de longen zuurstof op? Dat heeft alles te maken met het menselijke DNA. Dat bevat bouwstenen voor liefst 20.000 verschillende soorten proteïnen die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor de werking van cellen. Verschillende groepen of combinaties van proteïnen geven verschillende soorten cellen. Met andere woorden: in niercellen zijn andere proteïnen actief dan in bot- of levercellen.

Zweedse wetenschappers hebben nu alle proteïnen die in het menselijke lichaam actief zijn in kaart gebracht in een zogenoemde Human Protein Atlas. Tot hun eigen verbazing stelden ze vast dat de meeste proteïnen alsnog in àlle soorten menselijk weefsel voorkomen. Het gaat dan om "huishoudelijke" proteïnen nodig om alle cellen te laten functioneren.

Toch bleken bepaalde soorten menselijk weefsel een beroep te doen op specifieke proteïnen die in andere soorten in mindere mate voorkomen. Zo heeft de hersenschors 318 bijzondere proteïnen nodig om te functioneren. In levercellen zijn 172 soorten proteïnen verhoogd aanwezig.

Opmerkelijk: geen enkel type menselijk weefsel bevat zoveel specifieke proteïnen als de teelballen. In deze cellen zijn liefst 999 bijzondere proteïnen actief, zo stelt de proteïnenatlas. De wetenschappers menen dat dit wordt veroorzaakt door de specifieke voortplantingsfunctie van teelballen, namelijk het produceren van sperma.

De proteïnenatlas kan nuttig zijn om bepaalde aandoeningen beter te behandelen. In de strijd tegen Alzheimer is het bijvoorbeeld belangrijk te weten welke proteïnen specifiek in de hersenen aanwezig zijn.