Tijgerpythons hebben een inwendig kompas

Tijgerpythons die in de Everglades, waar zij een invasieve vreemde soort zijn, gevangen werden en losgelaten werden op een andere plaats, legden bijna 40 kilometer af om opnieuw op hun startpunt te komen.

Het is het eerste bewijs dat slangen mogelijk een magnetisch kompas hebben dat lijkt op dat van andere reptielen, zoals zeeschildpadden.

De bevindingen zijn gepubliceerd in Biology Letters van the Royal Society.

De tijgerpython (Python molurus bibittatus) is een van de grootste slangen ter wereld. Het grootste exemplaar dat ooit gevangen is, was meer dan 5 meter lang en woog 74 kilogram. 

De tijgerpython komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië maar is nu ingeburgerd in de Everglades, doordat mensen de slangen losgelaten hebben wanneer ze te groot werden. De tijgerpythons worden gezien als de oorzaak van de schrikbarende achteruitgang van het aantal zoogdieren in het gebied. Tijgerpythons zijn wurgslangen, die in de Everglades zelfs alligators verslinden, al loopt dat niet altijd goed af (grote foto onderaan).

Om na te gaan hoe de vreemde soort zich verspreidt, hebben de onderzoekers twaalf tijgerpythons gevangen en uitgerust met GPS-zendertjes.

De helft van de slangen werd opnieuw losgelaten in de buurt van waar ze gevangen waren, maar de andere zes werden overgebracht naar andere voor hen geschikte plaatsen in de Everglades, op 21 tot 36 kilometer afstand van waar ze gevangen waren.

De onderzoekers waren verrast door de snelheid waarmee de tijgerpythons opnieuw naar "huis" terugkeerden. Vijf van de zes slangen keerden terug tot op 5 kilometer van waar ze gevangen waren, en ze bewogen zich veel sneller dan de "controleslangen", de slangen die losgelaten werden die in de buurt van waar ze gevangen waren.

"We waren zeer verrast", zei de belangrijkste auteur van de studie, Shannon Pittman van het Davidson College in Noord-Carolina, aan de BBC. "We verwachten dat de pythons zich zouden vestigen op de plaats waar ze werden losgelaten. We hadden niet verwacht dat ze zouden terugkeren naar de plaats waar ze gevangen zijn. Dit is een bewijs dat de tijgerpythons in staat zijn van terug te keren, en dat op een schaal die nog nooit eerder is vastgesteld bij welke slang dan ook."

Het experiment laat veronderstellen dat de pythons zowel een innerlijke kaart hebben, zo dat ze weten waar ze zich bevinden ten opzicht van hun "huis", als een innerlijk kompas, zodat ze weten welke richting ze uit moeten.

Volgens de onderzoekers kan de kaart op magnetisme gebaseerd zijn, zoals dat bij zeeschildpadden het geval is, en het kompas kan gebaseerd zijn op de sterren, geursporen, of op gepolariseerd zonlicht. Het is bekend dat die drie systemen voorkomen bij reptielen.

"Waarschijnlijk delen ook andere slangen dit vermogen met de pythons. Maar onze kennis daarvan is beperkt omdat er nog niet veel onderzoek naar is gedaan", zo zei Pittman aan BBC News. Uit eerdere studies was wel al gebleken dat ringslangplatstaarten, een soort zeeslang, en kousebandslangen over korte afstanden konden terugkeren naar hun vertrekpunt.

"Ik ben onder de indruk, maar ik ben niet verrast", zei doctor Stephen Secor van de University of Alabama, die zich gespecialiseerd heeft in tijgerpythons, aan de BBC.

"Reptielen weten waar ze naar toe gaan, ze bewegen zich niet willekeurig voort, ze kennen hun thuisbasis. En ik vermoed dat als pythons dit kunnen, dat alle slangen het dan kunnen, ratelslangen, adders, allemaal."

De eerste les die we er uit kunnen leren, zei Secor, is reptielen niet op te pakken. "Mensen vinden een slang in hun tuin, jagen ze weg en laten ze achter een paar kilometer verder. Dan, drie dagen later, is de slang terug. Ik hoor die verhalen herhaaldelijk: 'Ze is teruggekomen! Dezelfde slang!' Ik was altijd nogal sceptisch, is het wel dezelfde slang, of een die er op lijkt?", zo zei hij. "Maar misschien hadden die mensen wel al de hele tijd gelijk. De slang is echt teruggekomen."

Een 4 meter lange python heeft geprobeerd een 2 meter lange alligator op te eten maar is opengebarsten.