Vooral vrouwen maakten grotschilderingen

Archeoloog Dean Snow van de Pennsylvania State University analyseerde in zijn studie de paleolithische handafdrukken bij grotschilderingen uit acht grotten in Spanje en Frankrijk.

Bij veel van die grotschilderingen zijn er handafdrukken gevonden die gemaakt werden door de hand tegen de rotswand te plaatsen en er dan kleurstof over te blazen. Een aantal daarvan zijn zo duidelijk en zo mooi afgelijnd, dat men de lengte van de vingers kan vergelijken.

Er zijn immers verschillen tussen de lengte van bepaalde vingers bij mannen en vrouwen, zoals de Britse bioloog John Manning op het einde van de vorige eeuw vaststelde. Bij vrouwen zijn de ring- en de wijsvinger vaak ongeveer even lang, bij mannen is de ringvinger vaak langer dan de wijsvinger.

Uit de analyse bleek dat drie vierde van de afdrukken van vrouwen zijn. "Er is al lang een mannelijke vooringenomenheid in de literatuur", zei Snow aan National Geographic, dat zijn onderzoek gesteund heeft. "Mensen hebben een boel ongerechtvaardigde veronderstellingen gemaakt over wie die dingen geschilderd heeft, en waarom."

Omdat veel van de schilderingen dieren voorstellen waarop jacht werd gemaakt, gaan veel wetenschappers er van uit dat ze gemaakt zijn door mannelijke jagers, mogelijk om hun vangst vast te leggen of als een soort van bezwering om succes te hebben bij een komende jacht.

"In de meeste gemeenschappen van jager-verzamelaars zijn het de mannen die de dieren doden. Maar vaak zijn het de vrouwen die het vlees naar het kamp brengen, en de vrouwen zijn even bekommerd om het succes van de jacht als de mannen", zei Snow. "Het was niet zomaar een stelletje kerels die achter bizons aan zaten."

De resultaten van de studie moeten wel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: het gaat maar om een klein aantal handafdrukken, 32 in totaal, en er is veel variatie en overlapping in de lengte van de vingers bij mannen en vrouwen. Daardoor kan het geslacht slechts in 60 procent van gevallen correct afgeleid worden uit de lengte van de vingers.

Sommige experten zijn dan ook erg sceptisch over de studie. De evolutionaire bioloog R. Dale Guthrie analyseerde een aantal jaar geleden al paleolithische handafdrukken, vooral op basis van de breedte van de duim en de handpalm. Zijn conclusie was dat het vooral puberjongens waren die de schilderingen gemaakt hebben.

"Voor volwassenen zouden grotten gevaarlijk en oninteressant geweest zijn", zei professor Guthrie, "maar jonge jongens zouden ze verkend hebben op zoek naar avontuur. Ze tekenden datgene wat in hun hoofd zat, en dat zijn vooral twee dingen: naakte vrouwen en grote, angstaanjagende zoogdieren."

Andere wetenschappers zijn wel overtuigd door de nieuwe gegevens. "Ik denk dat het artikel een mijlpaal is", zei archeoloog Dave Whitley. "Hoewel de handafdrukken al lang bediscussieerd worden, is dit de eerste keer dat iemand een goede hoeveelheid gegevens bij elkaar brengt."

Hoe dan ook blijven er nog heel wat vragen: waarom zouden vooral vrouwen de schilderingen gemaakt hebben en hebben de vrouwen alleen de handafdrukken gemaakt of ook de andere schilderingen ?

Het is ook niet duidelijk waarom de mensen uit het Stenen Tijdperk hun handafdrukken op de rotswanden achtergelaten hebben. "Ik heb geen idee, maar een goed hypothese is dat ze op die manier wilden zeggen: "Dit is van mij, ik heb dit gemaakt", zei Snow.