Gemeenten bezorgd over mogelijk mandatenplafond bij intercommunales

In de nasleep van de discussie over de "postjes" bij intercommunales en de vermeende graaicultuur bij de opstapeling van mandaten, kwam minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) met een voorstel. Zij wil nog maximum 15 zitjes in de raad van bestuur van intercommunales. Behoren er minder dan 15 gemeentes tot een intercommunale, dan wordt het aantal zitjes bepaald door het aantal leden op 1 mei dit jaar.

Dat betekent dat niet alle gemeenten die deel uitmaken van een intercommunale, nog vertegenwoordigd zullen zijn in de raad van bestuur. Die aanpassing is niet naar de zin van de lokale mandatarissen, die in die raden van bestuur zitten. De Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) begrijpt dat Homans de graaicultuur wil aanpakken, maar heeft toch enkele bedenkingen.

"Ik begrijp dat een raad van bestuur met pakweg 40 of 50 mensen moeilijk ligt, en dat het niet efficiënt vergaderen is met zo veel volk. Maar een intercommunale is niet volledig te vergelijken met een privébedrijf. In dit geval dragen gemeenten een stukje van hun bevoegdheden over, en dan moeten besturen daar nog voldoende grip op hebben", zegt Jan Leroy van de VVSG daarover aan VRT Nieuws.

"Als er pakweg 20 gemeenten samen een intercommunale vormen, en de raad van bestuur daarvan telt maar 15 leden, dan zullen enkele gemeenten niet meer vertegenwoordigd zijn. En dan moeten we erover waken dat iedereen voldoende kan blijven wegen op dat samenwerkingsverband, en weten wat er effectief gebeurt", zegt Leroy. "Daar is democratische bezorgdheid over. Het getal 15 is ook nergens gemotiveerd. Minder mandaten maken een organisatie niet per se efficiënter."

"Komt het voorstel er effectief in deze vorm, dan zijn er goede afspraken nodig over het delen van een bestuurderszitje. Dan is het van cruciaal belang dat die man of vrouw op tijd en stond rapporteert. Daar zijn goede mechanismen voor nodig", aldus Leroy.

Het delen van een mandaat is ook politiek gezien niet evident, zegt Leroy. "De kleinere gemeenten vrezen dat zij in zo'n samenwerkingsverband dan uit de boot zullen vallen. Ook op partijpolitiek vlak kan het moeilijk liggen dat een gemeente vertegenwoordigd wordt door iemand van een partij die in jouw gemeente in de oppositie zit. Daardoor kunnen spanningen ontstaan."

Het voorstel van Homans ligt momenteel nog bij de Raad van State, die haar advies nog moet geven hierover. Verwacht wordt dat ze dat doet na de zomervakantie, tegen eind september of begin oktober. "We wachten hun advies even af", aldus Leroy, "al kan ik me voorstellen dat het gelijkheidsbeginsel mogelijk wordt ingeroepen. Niet alle gemeenten zullen immers nog gelijk zijn voor de wet."

Homans, die momenteel met vakantie is, laat in Het Laatste Nieuws verstaan dat ze niet van plan is om haar voorstel bij te sturen, omdat ze werk wil maken van "kleinere, transparantere en slagkrachtige bestuursorganen. Dat is wat de Vlaming van politici verwacht, want alles wordt ook met belastinggeld betaald of doorgerekend. Ik ben dus niet van plan deze beslissing te herzien."

Het ontwerp van decreet gaat na het advies van de Raad van State naar het Vlaams Parlement, dat daarover nog debatteert voor de stemming. "Eens er een decreet hierover is, dan zullen we ons daarnaar gedragen, maar dan moeten er wel goede democratische mechanismen worden uitgedacht", aldus nog Leroy.