Kopstukkendebat Leuven: "Grootste klap voor vertrouwen in politiek sinds Dutroux"

Voor het vierde jaar op rij organiseerden de Leuvense jongerenpartijen een politiek kopstukkendebat. De meeste partijen vaardigden deze keer niet de grote partijboegbeelden af. Na enkele afzeggingen waren het uiteindelijk Peter Van Rompuy (CD&V), Lode Vereeck (Open VLD), Lorin Parys (N-VA), Bruno Tobback (SP.A), Elisabeth Meuleman (Groen), Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Line De Witte (PVDA) die het studentenpubliek trotseerden.

Normaal gezien hadden werkbaar werk en onderwijs de hoofdbrok gevormd van het debat, maar de politieke actualiteit heeft er anders over beslist. “Welke mandaten hebben jullie?” Die logische openingsvraag zet meteen de toon. Niet dat we er veel uit leren, niemand van de deelnemers aan het debat komt met opmerkelijke onthullingen.

Wat volgt is een eensgezind pleidooi voor meer transparantie. “Niets is zo schadelijk voor de politiek als wat er de voorbije weken is gebeurd. Ik ben daar enorm kwaad over”, zegt Lorin Parys, het nieuwe boegbeeld van de Leuvense N-VA. Hij betreurt dat iedereen over dezelfde kam wordt geschoren. “We moeten allemaal samen door de modder voor een aantal mensen die een pak-de-poen-show hebben georganiseerd.”

Bruno Tobback zegt dat hij “ongelofelijk gechoqueerd en gedegouteerd” is over wat hij de voorbije weken heeft gezien en gelezen. “Ik zou het in elk geval wel gezien hebben. Ik begrijp dat ook niet”, is zijn reactie op het vreemde verhaal van SP.A-gemeenteraadslid Leen Verbist. Die ontving naar eigen zeggen zonder het op te merken 30.000 euro van Telenet, hoewel ze helemaal niet meer in de Raad van Bestuur zat.

Volgens Tobback moeten de structuren aangepakt worden, want die maken de misbruiken mogelijk. “Het is echt niet nodig om massa’s intercommunales met massa’s mandaten te hebben.” Elisabeth Meuleman van Groen roept op om “schimmige structuren en holdings” in kaart te brengen en komaf te maken met parlementsleden die cumuleren of extra vergoedingen ontvangen. “De les die we moeten trekken, is dat er nu echt iets moet veranderen.”

“Het beste ontsmettingsmiddel is maximale transparantie, zodat de kiezer zijn keuze kan maken op een goed geïnformeerde manier”, zegt Peter Van Rompuy. De excessieve vergoedingen aanpakken, het aantal mandaten beperken en de overbodige structuren opheffen, is wat er volgens hem moet gebeuren.

Open VLD’er Lode Vereeck treedt het pleidooi voor transparantie bij, maar een algemeen beroepsverbod voor parlementsleden -geen activiteiten meer buiten de politiek- vindt hij te ver gaan. Hij geeft het voorbeeld van een advocaat die door zijn expertise net een meerwaarde kan zijn in het parlement. Ook Parys waarschuwt om niet te evolueren naar “wereldvreemde ambtenaren die werken in de stolp van het Vlaams Parlement”.

PVDA en Vlaams Belang reageren sceptisch op al de goede intenties. “Dit gaat wel over jullie hé, over iemand als Koen Kennis (N-VA) met 40 mandaten”, werpt Line De Witte (PVDA) op. Ze maakt van de gelegenheid gebruik om wat promotie te maken voor het boek “Graailand” van haar voorzitter Peter Mertens. “Het is een soap geworden. We worden nu elke dag geconfronteerd met wat er in dat boek staat.”

“Nu het in de media is gekomen, is het een probleem. Heel cynisch is dat”, zegt Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken. “Ik ben boos op al die mensen die hebben beloofd dat er verandering zou komen”, sneert hij richting N-VA. “De politieke benoemingen blijven doorgaan, de kabinetten zijn nog nooit zo groot geweest.” Als de kwestie uit de aandacht verdwijnt, zal er volgens hem dan ook weinig veranderen.

Bruno Tobback voegt nog toe dat hij als voorzitter al zijn ministers heeft gevraagd om hun mandaten in de privésector te laten vallen. En dat hij betreurt dat hij toen niet hetzelfde heeft gedaan voor de SP.A-parlementsleden. Hij noemt geen namen, maar het is intussen bekend dat bijvoorbeeld Peter Van Velthoven in die periode vergoed werd door Telenet als adviseur.

Vereeck houdt tot slot een pleidooi om de nieuwe generatie partijvoorzitters “niet te blijven beladen met de erfzonde van het verleden”. “Alles wordt transparanter, ik geloof daarin. We moeten hen daarin steunen.”

In het debat over werkbaar werk komt de traditionele links-rechts-tegenstelling weer naar voor. Er komen jobs bij en flexibeler werken is een positief verhaal, horen we bij meerderheidspartijen CD&V, Open VLD en N-VA. De jobs die erbij komen, zijn vooral onzekere jobs waar je amper van kan leven. En op het stijgende aantal burn-outs biedt de regering geen antwoord, luidt het bij SP.A en Groen.

De bijdrage van PVDA brengt wat animo in het debat. Line De Witte houdt een pleidooi voor de invoering van een 30 urenweek zonder loonverlies, verwijzend naar experimenten in Zweden. Desastreus voor onze concurrentiepositie, antwoordt Lorin Parys. “Dat is een sprookje, dat gaat niet.” “Naast “Graailand” is er bij jullie ook een "La La Land"", sneert Van Rompuy. “Het geheim van zweden is dat mensen er meer controle hebben over hun loopbaan, niet de 30 urenweek. Daardoor slagen ze erin om meer mensen aan het werk te krijgen die langer werken en minder burn-outs hebben.”

Groen en SP.A staan meer open voor het idee. Maar het mag zeker geen verplichting zijn, zo zegt Tobback, wie meer wil werken moet dat kunnen. Meuleman wil nadenken over ondersteunende maatregelen om werknemers en werkgevers de optie te bieden. “Maar iedereen 30 uur laten werken en het is opgelost, dat is ook niet waar.” Tom Van Grieken ten slotte wijst op het gevaar van sociale dumping met Oost-Europese arbeiders. “Wij importeren armoede, terwijl onze hooggeschoolden in het buitenland gaan werken.”

Het laatste deel van het debat gaat over de onderwijshervorming in het secundair onderwijs. Iets dat voor de studenten al even achter de rug ligt en hun aandacht verslapt duidelijk. Vooral Groen en N-VA gaan nogmaals in de clinch. Groen-onderwijsexperte Meuleman noemt de hervorming “een van de grootste ontgoochelingen in haar carrière”. Lorin Parys antwoordt dat voor hen een grote structuurhervorming niet aan de orde was. “Wat goed is, moeten we behouden.”

Een van de aanwezige studenten maakt van de vragenronde nog gebruik om de politici te vragen naar hun inkomen. Na een debat over transparantie is de vraag moeilijk te ontwijken. Parys bijt de spits af en zeg dat hij als Vlaams Parlementslid netto 5.500 à 6.000 euro per maand verdient. Van Rompuy, Tobback, Van Grieken en Vereeck geven gelijkaardige antwoorden. Bij Meuleman (3.500 euro) en onderwijzeres Line De Witte (1.230 euro) ligt het inkomen lager.