Wat is het probleem met Eandis en State Grid?
Wat is Eandis?
Eandis is de grootste distributeur van elektriciteit en gas in Vlaanderen, goed voor 80 procent van de markt. Het is momenteel volledig in handen van de 229 Vlaamse steden en gemeenten.
Wat moet er beslist worden?
Eandis heeft meer dan 400 miljoen euro nodig om de nodige vernieuwingen aan het netwerk te kunnen uitvoeren en de uitstap van Electrabel op te vangen. De huidige aandeelhouders, de Vlaamse steden en gemeenten, hebben dat geld niet en daarom is er uitgekeken naar een investeerder. Het Chinese bedrijf State Grid is bereid gevonden om 14 procent van de aandelen van Eandis te kopen voor 830 miljoen euro. De gemeenten moeten volgende maandag beslissen of de verkoop doorgaat.
Waarom is de deal omstreden?
Critici waarschuwen dat de Vlaamse gemeenten een deel van een strategische sector van ons land verkopen aan een bedrijf dat in handen is van de Chinese overheid en dus ook van de Chinese communistische partij.
De Chinezen zouden ook te veel macht verwerven binnen Eandis. Ze krijgen drie zitjes in de raad van bestuur en een lid en een waarnemer in het strategisch comité, het HR-comité en het auditcomité. In die subcomités van de raad van bestuur worden de belangrijkste dossiers voorbereid.
Bovendien zou State Grid een gegarandeerde rente van 4 procent krijgen op zijn inbreng en krijgt het Chinese bedrijf vanaf zijn instap jaarlijks over een periode van 95 jaar 1 procent van zijn inbreng terug.
Voorstanders van de deal stellen dat het om een louter financiële operatie gaat en dat een private investeerder niet meer dan 20 procent van de aandelen in handen kan krijgen, dit in tegenstelling tot een overnamepoging van State Grid in Australië waar het Chinese bedrijf een meerderheid van de aandelen wilde opkopen.
Te vergelijken met de verkoop van Electrabel?
De Belgische regering heeft begin deze eeuw Electrabel, eveneens een strategisch deel van onze energievoorziening, aan het buitenland verkocht. Die uitverkoop startte ook met het nemen van een minderheidsaandeel in de elektriciteitsproducent.
Het verschil is wel dat Electrabel aan de Fransen werd verkocht, en niet aan de Chinezen en dat er momenteel maximaal 20 procent van de aandelen van Eandis in handen van privé-investeerders mag terechtkomen. Privébedrijven kunnen Eandis dus niet overnemen.
Kan de Vlaamse regering de deal nog verhinderen?
De Vlaamse regering heeft in principe geen zeg in de verkoop van de Eandis-aandelen. Minister-president Bourgeois zegt dat die beslissing volledig in handen ligt van de gemeenten. De regering verbiedt wel per decreet dat Eandis naar de beurs kan om daar geld op te halen.
Vanuit de oppositie wordt erop aangedrongen dat de regering het dossier in handen neemt. De partij Groen heeft hiervoor een nooddecreet klaar om de deal op te schorten, maar de Vlaamse regering heeft daar voorlopig geen oren naar.
Belgisch spaargeld in plaats van Chinees geld?
Van verschillende kanten wordt erop aangedrongen om een beroep te doen op de Vlaamse gezinnen die op een hoop spaargeld zitten dat niets opbrengt en een deel daarvan zouden kunnen gebruiken voor de nodige investeringen in Eandis. Maar een beursgang is dus niet mogelijk en het is ook de vraag of die Vlaamse spaarder hierop zit te wachten.
Is de verkoop aan de Chinezen nog uit te stellen?
De inbreng van State Grid moet maandag goedgekeurd worden door drie kwart van de Vlaamse gemeenten. In de meeste gemeenteraden is de verkoop van de aandelen al goedgekeurd, al zijn er door de recente opschudding heel wat vragen gerezen. Sommige gemeenten, zoals Gent, vragen daarom om een uitstel van de beslissing. Uitstel is ook mogelijk als er niet genoeg gemeenten komen opdagen op de algemene vergadering van Eandis, waardoor er niet rechtsgeldig gestemd kan worden.