Groen wil referenda in Vlaanderen mogelijk maken

Sinds de jongste staatshervorming, mogen de gewesten in ons land referenda organiseren. Belangrijke voorwaarden die daarbij werden gesteld: ze mogen niet bindend zijn, mogen niet over gemeenschapsmateries gaan én ze moeten gecontroleerd worden door het Grondwettelijk Hof.

Maar voor er in Vlaanderen daadwerkelijk volksraadplegingen gehouden kunnen worden, moeten de gewesten zelf nog de concrete regels afspreken. Daar wil Groen nu werk van maken.

Vlaams Parlementslid Wouter Van Besien wil de krijtlijnen zo breed mogelijk houden. Zo zouden burgers vanaf 16 jaar al mogen meestemmen en zouden ze samen met parlementsverkiezingen georganiseerd kunnen worden. Verder zouden 80.000 handtekeningen volstaan om over een bepaald thema een referendum te houden in Vlaanderen. Maar die moeten dan wel uit minstens vier provincies komen, met minstens 10.000 handtekeningen per provincie.

Het initiatief voor een referendum zou ook vanuit de Vlaamse regering kunnen komen. Of uit het Vlaams parlement, als een derde van de parlementsleden daar zijn steun aan geeft. Maar daar knelt voorlopig nog de schoen voor het voorstel van Van Besien: zijn voorstel van bijzonder decreet moet met een tweederdemeerderheid worden goedgekeurd, maar daar is de N-VA voor nodig.

En dat is dus nog het probleem: de staatshervorming die de basis heeft gelegd voor referenda is destijds op federaal niveau, mee goedgekeurd door Open VLD, SP.A, CD&V en dus Groen. Maar niet door N-VA. Die partij is nodig om een bijzonder decreet over de invulling van referenda goed te keuren met een tweederdemeerderheid. Maar N-VA staat niet bekend als voorstander van volksraadplegingen. “Wij geloven in de representatieve democratie”, liet N-VA-ondervoorzitter Ben Weyts eerder optekenen. En ook CD&V is niet de grootste fan van referenda, ondanks het feit dat ze wel instemde met de staatshervorming die er de basis voor legde.

Dat houdt Van Besien niet tegen om zijn voorstel in te dienen. Hij roept zijn collega’s in het Vlaams parlement op om op basis van zijn voorstel een open debat te houden, los van het spel van meerderheid en oppositie. De politicus vindt dat de democratie zich moet aanpassen en de betrokken burger de mogelijkheid moet geven om zich over gewestelijke thema’s. Daarbij denkt hij concreet aan de bouw van het Saeftinghedok en Uplace.