Nood aan fundamentele belastinghervorming, maar hoe?

Over die tax shift is de laatste maanden een levendig maatschappelijk debat ontstaan. Denk maar aan de betogingen en stakingen van eind vorig jaar. Essentieel komt een tax shift neer op een verschuiving van lasten op arbeid naar andere inkomstenbronnen. 

Waarom is zo'n tax shift wenselijk? "Enerzijds is er het streven naar een rechtvaardiger belastingsysteem, anderzijds zit je met een economie die een beetje groei, een beetje stimulans, een beetje jobcreatie nodig heeft", zegt econoom Gert Peersman van de UGent in "De ochtend". "Eigenlijk hebben we wat van beide nodig."

Voor oppositiepartij SP.A is zo'n tax shift meer dan nodig. Volgens Kamerfractieleidster Karin Temmerman hebben de maatregelen van de regering-Michel alleen maar geleid tot koopkrachtverlies, zeker voor de gewone gezinnen. In "De zevende dag" verwees ze naar de indexsprong en andere besparingsmaatregelen. Ze pleit daarom voor een heel gerichte lastenverlaging voor de laagste lonen, te financieren door een meerwaardebelasting. "Dan creëert men 50.000 jobs", zegt ze.

Minder lasten op arbeid, dat moet elders worden gecompenseerd. "In België betalen we veel belastingen via arbeid", zegt Gert Peersman. "De grote vermogens zijn grotendeels buiten schot gebleven bij de besparingen."

Wat is het alternatief dan? Een vermogensbelasting? Een vastgoedbelasting? Een vermogenswinstbelasting? "Verwacht er geen mirakels van", gaf N-VA-voorzitter Bart De Wever gisteren nog mee in "De zevende dag". De SP.A houdt voet bij stuk. "De grote vermogens worden door deze regering weinig of niet belast", vindt Karin Temmerman.

"De linkse partijen zien een hoorn des overvloeds", vindt haar collega Hendrik Vuye (N-VA). Hij verwijst fijntjes naar de rijkentaks in Frankrijk, die president Hollande intussen weer heeft afgevoerd. "Een vermogenswinstbelasting is een politieke keuze", vindt Gert Peersman. "De vraag is hoeveel je daarmee gaat genereren." Al valt er natuurlijk ook wel iets te zeggen voor rechtvaardigheid in de belastingheffing.

"Je kan vermogens ook meer laten bijdragen via een btw-verhoging", vindt econoom Gert Peersman. De Hoge Raad voor Financiën heeft becijferd dat een verhoging naar 21 procent tot 10 miljard euro kan opbrengen.

Hendrik Vuye ziet wel wat in een hogere btw, maar de liberalen zijn mordicus tegen. "Geen btw-verhoging", zegt Kamerfractieleider Patrick Dewael (Open VLD), "want dat vernietigt jobs." Net die jobcreatie is een van de redenen waarom een tax shift zo nodig is.

"Er moeten meer jobs komen door onder meer een loonlastenverlaging", vindt Kamerfractieleider Servais Verherstraeten (CD&V). Hij pleit ervoor om de discussie discreet te voeren, zonder taboes.

Een belasting op milieu-onvriendelijke producten biedt ook mogelijkheden. "Milieuvervuilende producten meer belasten heeft een bijkomend voordeel voor het milieu", weet Gert Peersman.

Wat kan dat in de praktijk betekenen? Oppositiepartij Groen had het eerder al over een uniforme kilometerheffing voor vrachtwagens en personenwagens en hogere accijnzen op diesel.

Nu al heeft de federale regering al voor 2,7 miljard lastenverlagingen doorgevoerd. Patrick Dewael somde in "De zevende dag" enkele voorbeelden op: de verhoging van de forfaitaire aftrek van de beroepskosten, fiscale steunmaatregelen voor beginnende ondernemingen of flexijobs in de horeca. "Dat is niet genoeg", weet hij. De Vlaamse liberalen pleiten onder meer voor lagere personenbelastingen en een verlaging van de werkgeversbijdragen van 33 naar 25 procent.

Het wordt wellicht een beetje vanalles. Hendrik Vuye heeft het over een verschuiving naar btw, taks op consumptie, milieutaks en een belasting op vermogenswinst.

Hoe groot moet de tax shift zijn? "Vijf miljard lijkt mij een redelijk bedrag", vindt Servais Verherstraeten (CD&V). "Alles wat onder de vijf miljard is, blijft wat in de marge", treedt Gert Peersman hem bij. "We hebben echt nood aan een fundamentele hervorming van die fiscaliteit." Zelf denkt hij aan 8 miljard, of zelfs 10 miljard. "Dan pas ga je echt jobs creëren of een herverdeling doen tussen arbeid en kapitaal."