2016: Het jaar dat de dijken braken – Youssef Kobo

Youssef Kobo was kabinetsmedewerker bij een CD&V-minister in Brussel en profileert zich nu als opiniemaker. Hij is een Marokkaanse Belg, moslim en lid van de CD&V.

“Er zijn geen zekerheden meer” treffender kon stand up comedian Michael Van Peel 2016 niet omschrijven in zijn eindejaarsconferentie. Wie een jaar geleden voorspelde dat Groot Brittanië het voor bekeken zou houden in de Europese Unie en de Verenigde Staten een megalomane narcistische reality tv-ster tot president zou verkiezen werd voor gek versleten. Niemand zag de Brexit aankomen, niemand geloofde in de overwinningskansen van Trump. Aanslagen in Brussel en Berlijn, de uitbraak van het Zika virus en de gefaalde staatsgreep in Turkije. 2016 bleef ons keer op keer onaangenaam verrassen.

2016 stond net zoals he voorgaande jaar in teken van de terreur. Nice, Orlando, Berlijn, Bagdad, Damascus, Beiroet, Kaboel, Mogadishu, Ankara en Istanbul. Niets of niemand bleef gespaard van de waanzin van religieuze fanatici. Ook onze hoofdstad proefde van de terreur. Zelfmoordaanslagen in Zaventem en het metrostation Maalbeek zouden het leven kosten aan 32 mensen. Een aanslag die wellicht kon worden voorkomen. Indien een Mechelse korpschef niet moedwillig cruciale informatie had achtergehouden van één van zijn Belgo-Marokkaanse inspecteurs over de schuilplaats van Salah Abdeslam.

De aanslagen zouden nog lang nazinderen. In de weken nadien verschenen er tientallen militairen en pantservoertuigen in het centrum van Brussel. Cafés, restaurants, winkelcentra, scholen en metrostations werden preventief gesloten.

Het gonsde van de wildste geruchten over mogelijke nieuwe aanslagen. Bij een nachtelijke zoektocht naar terreurverdachten tweeten Brusselaars massaal foto’s van katten om politieagenten een hart onder de riem te steken. Als land dat in het verleden Magritte en het surrealisme voortbracht hadden we immers een eer hoog te houden.

Toen bleek dat de daders achter de aanslagen in Parijs en Brussel zich lang hadden opgehouden in Molenbeek, werd deze kleine Brusselse gemeente in de buitenlandse pers al gauw gebombardeerd tot de internationale hoofdstad van de jihad. Enkele Belgische journalisten en opiniemakers die niet wouden onderdoen voor het gevoel voor sensationalisme van de internationale media spraken even later over een failed state.

In tijden van oorlog is de waarheid het eerste slachtoffer, zo ook in tijden van maatschappelijke onzekerheid. Het leed was nog niet verteerd of Minister voor Binnenlandse Zaken Jan Jambon lanceerde de wildste geruchten over dansende moslims en terreurfeesten in de straten van Brussel. Ook zijn partijgenoten deden er graag een schepje bovenop en droomden luidop over een noodtoestand, patriot acts en een beperking van de vrije meningsuiting. Hoe kunnen we onze normen en waarden beter beschermen dan door de fundamenten van onze rechtstaat zelf te ondergraven moesten ze bij N-VA gedacht hebben.

2016 was het jaar van de malcontente burger. In het Verenigd Koninkrijk keerden Leave-stemmers zich tegen de Europese Unie. Het verkeerd uitgepakte referendum zou van David Cameron de meest bespotte Britse premier maken sinds Neville Chamberlain. Het nieuws van de Brexit had meteen desastreuze gevolgen. Meer dan 2000 miljard dollar ging in rook op op de internationale aandelenmarkten, de Britse Pond daalde tot haar laagste koers in 31 jaar en zette de financiële sector in Londen op losse schroeven. De onduidelijkheid over de uiteindelijke gevolgen van de Brexit zou de grootste voorstanders van het referendum er snel toe bewegen het zinkende schip te verlaten. David Cameron ruimde het schop voor Theresa May en Nigel Farage en Boris Johnson namen ontslag als partijvoorzitters van UKIP en de Conservative Party.

De grootste verrassing van het jaar voltrok zich echter aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Na een hallucinante campagne geplaagd door talloze schandalen verkozen de Amerikaanse burgers Donald Trump tot hun toekomstige president. Trump maakte het tijdens de voorverkiezingen zo bont dat de meeste republikeinen zich tegen de zomer al van hem hadden afgekeerd. Hoe meer tegenstanders Trump kreeg, hoe vaker hij door de media werd afgeschreven, hoe populairder Trump werd bij het Amerikaanse volk. Zij lieten zich niet afschrikken door zijn vele sekssistische en racistische uitspraken. Mexicanen zijn in de ogen van Trump verkrachters en dieven. En moslims zouden de toegang tot het land ontzegd moeten worden. Allemaal koren op de molen van een Amerikaans kiespubliek op de dool, gedesillusioneerd door de toenemende ongelijkheid en angst voor migratie. Zaken die Trump handig wist uit te buiten. In de laatste week voor de verkiezingen waarschuwde hij dat Hillary Clinton meer dan 650 miljoen immigranten zou toelaten in de Verenigde Staten indien zij verkozen geraakte.

2016 was het jaar van de post truth en fake news. Een jaar waarin politici meer dan ooit in de recente geschiedenis angst voor vluchtelingen en migranten aanwakkerden voor electoraal gewin. Het jaar waar valse nieuwsberichten heer en meester waren op sociale media. Het jaar waarin poltici hallucineerde over burkini’s aan onze stranden en dansende moslims in de Brusselse straten. Het jaar waarin figuren zoals Marine Le Pen en Geert Wilders compleet genormaliseerd werden in de media en omhoog schoten in de peilingen. Het jaar waarin extreem rechts net niet de presidentsverkiezingen won in Oostenrijk. Het jaar waarin de Europese Unie op haar grondvest daverde. Het jaar waarin een man die seksueel geweld op vrouwen propageerde het schopte tot president van het machtigste land ter wereld. Het jaar waarin elke uithoek van de wereld getroffen werd door laffe terreuraanslagen. Het jaar waarin honderden landgenoten lachten met de dood van de kleine Ramzi. Het jaar waarin zich een ongezien bloedbad voltrok in Aleppo terwijl de internationale gemeenschap de andere kant opkeek. 2016 was het jaar waarin de dijken braken.