2017: Is er nog hoop voor jouw onschuldig kind? - Jürgen Mettepenningen

Jürgen Mettepenningen is vanaf 1 januari bisschoppelijk afgevaardigde voor het onderwijs in het aartsbisdom Mechelen-Brussel – Theoloog aan de KU Leuven.
 

2017 dient zich aan als 2016: de wereld wordt complexer en de mensen plooien zich uit eigenbelang en onzekerheid terug op zichzelf, daartoe geholpen door de fuik van een wereldbeeld in de vorm van oneliners.

Kijk naar de campagne van Trump en naar de Brexit, kijk naar de opkomst van populistisch-nationalistische partijen in Europa en luister naar de anti-moslimgeluiden vol botte veralgemeningen.

Kan 2017 dan niet het verschil maken? 

Jawel, zeker! Laat het ons althans hopen. Meer zelfs, we zijn het verplicht aan onze kinderen. Aan hen via alle mogelijke wegen goede voorbeelden geven, de juiste waarden meegeven en perspectief geven op een toekomst van meer rechtvaardigheid, vrede, duurzaamheid en liefde is inderdaad onze verdomde plicht.

Dat is van alle tijden, zeker, maar toch vooral vandaag, zo lijkt het wel. We zijn onze kinderen hoop verschuldigd.

Over enkele dagen lezen kinderen overal te lande hun nieuwjaarsbrieven weer op. Woorden vol puurheid. Met die woorden zien kinderen uit naar het nieuwe jaar. Ze formuleren hun hoop in combinatie met alle fantastische voornemens om aan die hoop vorm te geven.

Bij mij roepen die brieven iets op van zalige onschuld: kleine kinderen zijn zich van geen kwaad bewust en geloven zo zalig in al het goede. Bovendien is er de band met degene aan wie ze de brieven voorlezen.

Het rijkste dat ikzelf in mijn leven mocht ondervinden is papa te mogen zijn en op die eerste dag van het jaar aangesproken te worden met ‘liefste papa’.

Samen met hun mama, familie, leerkrachten en zovele anderen mag ik zorg dragen voor mijn kinderen en hen begeleiden in hun ontwikkeling.

De woorden van nieuwjaar worden in hun leven echter meer en meer onder kritiek geplaatst van de werkelijkheid. De wereld thuis, in de buurt en over alle landsgrenzen heen bezit niet louter mooie kanten.

Er is de groeiende verbazing over wat zich zoal op het journaal aandient: een dodelijke busraid, mensen vol bloed en angst, oorlog, mensen op de vlucht.

En als papa treur ik diep in mezelf: hoe komt het dat dit allemaal bestaat, wat moeten mijn kinderen niet allemaal zien, in wat voor wereld leven wij?

Ik besef dat mijn bezorgdheid over mijn kinderen en hun toekomst moet samengaan met vorming en hoop: klaarstaan om duiding te geven bij alles wat ze zien en tegelijk wat hun ankerfiguur proberen te zijn om de hoop op een betere wereld levend te houden.

De ankerplaatsen van onze kinderen zijn de kringen waarbinnen ze leven: gezinnen, scholen en verenigingen. Plaatsen van verbinding, waar mensen samenleven en met elkaar op weg gaan. Niet in een cocon, maar met open ogen op wat in de eigen kring en in de wereld daarbuiten gebeurt.

Zo zijn ouders, leerkrachten en leiders van jeugdbewegingen ongelooflijk belangrijk voor de vorming van onze kinderen en het voeden van hun hoop. Maar wat als de plaatsen van verbinding wegvallen of men ervan moet wegvluchten?

Mijn kinderen hebben de luxe van een nieuwjaarsbrief te mogen voorlezen. In een veilige thuisomgeving maken zij hun beste wensen over. Mooi zo!

Maar als papa raakt me op bijzondere wijze het lot van andere kinderen ook, in verbondenheid met andere papa’s en mama’s. Zo bloedt mijn hart elk jaar opnieuw wanneer ik op de kalender zie dat het 28 december is: dag dat al de onschuldige kinderen worden herdacht die op bevel van koning Herodes werden gedood. 

Hij had schrik zijn eigen macht te verliezen aan Jezus. Een enorme fishing expedition vond plaats: als alle kinderen jonger dan twee jaar gedood zouden worden, dan zou Jezus daar ook wel bij zijn. Zo gaat het verhaal in het evangelie, waarbij Jozef en Maria er gelukkig in slaagden te vluchten naar Egypte. Door de woestijn.

Onvermijdelijk gaan mijn gedachten vandaag bij de jaarwisseling naar de punten die zouden kunnen gelden als parallel: Syrië, Assad, macht, vluchtelingen, wanhoop, de woestijn van de Middellandse Zee of van het hordenlopen over alle grenzen binnen Europa. Hoe hier hoop zien?

Vluchten voor oorlog en dood mag dan van alle tijden zijn, het is een regelrechte schande wat er anno 2016-2017 in Syrië gebeurt. Onder de vluchtelingen zijn veel kinderen, wenend en vol honger.

Het meest elementaire van het bestaan is voor hen allen in het geding: overleven en erkend worden als mens. Daarbij nemen ze elke strohalm met beide handen aan, hopend op enig perspectief.

Hier in Vlaanderen weten wij niet wat het betekent om vluchteling te zijn, om kinderen te hebben die we niets kunnen bieden, om een thuis achter te laten zonder te weten of we die thuis nog gaan terugzien, om een tocht te beginnen in den vreemde waar men niet op vluchtelingen zit te wachten.

Maar wij kunnen wel degelijk iets doen want wij hebben enorm veel te bieden, tenminste als we dat willen delen. Wij hebben immers geld, kennis, vrijheid, ruimte, voedsel, veiligheid, kledij, huizen… En we hebben waarden, waarmee we in debatten uitbundig zwaaien, maar die soms zo onhandig in de praktijk worden gebracht als het onszelf allemaal zo weinig lijkt op te brengen.

Een pijnlijke vraag zou kunnen zijn: waarom delen we onze waarden enkel met bange blankemannen maar verlangen we tegelijk dat ‘de anderen’ zich aan onze waarden aanpassen?

Alsof de waarden van de Verlichting enkel eisen stellen aan de ‘anderen’ die naar ‘ons’ komen…

‘Wir schaffen das’ geldt op veel vlakken. Alleen al voor die moedige uitspraak verdient Angela Merkel straks het eredoctoraat van de UGent en KU Leuven: wie daadwerkelijk solidair is met mensen in miserie geeft een signaal van perspectief op hun overleven en op erkenning van hen als mens. Jammer dat de gevaarlijke mix van eigenbelang, populisme en nationalisme dat signaal dreigt te overstemmen.

Walgelijk zijn de geluiden van haat en van het applaus daarvoor. Te prijzen zijn alle initiatieven die mensen nemen om het lot van vluchtelingen onder de aandacht te brengen, louter en alleen met hun welzijn voor ogen.

Moge het een prachtig jaar worden voor kinderen! Dat de hoop van elk kind op deze planeet erkend en gevoed wordt, elk kind in de situatie waarin het leeft. Dat elk van hen in kringen mag leven met ankerfiguren die de hoop ondersteunen.

Dat onze wereld bestuurd mag worden door politieke leiders die gericht zijn op het algemeen belang en dus op het welzijn van alle mensen, in het bijzonder de meest kwetsbaren en hun kinderen. Ja, dat 2017 het verschil zou maken, in godsnaam!