Facebook is dominant, incontournable en verstoort de markt

Dat Facebook zo succesvol geworden is verdient applaus. Maar de dominantie van Facebook werkt marktverstorend en fnuikt innovatie. Facebook is gewoon incontournable en media-bedrijven zijn een marionet geworden van de oncontroleerbare nieuwsfeed.
opinie
Opinie

Frederik De Bosschere laat voor deredactie.be tweewekelijks zijn licht schijnen over verrassingen of tegenslagen in de wondere wereld van de digitale technologie. Hij is strateeg bij In The Pocket, dat strategisch en technologisch advies geeft en digitale producten bouwt voor bedrijven als Bancontact, Colruyt en Samsonite. Twitter: @vrederik.

Deze week raakte bekend dat Google een bod van $30 miljard zou gedaan hebben op Snapchat. Het bod gebeurde net voor de beursgang, toen de waarde nog naar de mythische $30 miljard klom. Nu blijft het aandeel naar beneden tuimelen, tot een waardering van ā€™slechtsā€™ 15 miljard. Het bod zou geldig blijven, en daarmee gooit Google, dat zelf zā€™n tanden blijft stukbijten op sociale netwerken, Snapchat een mooie reddingsboei.

De groei van Snapchat is compleet stilgevallen. Het begon meer en meer ingang te vinden bij een bredere, oudere doelgroep. Nu valt het volledig terug op het initiƫle publiek van tieners. Als ik vandaag mijn Snapchat open, spookt het er. De schuldige? Facebook. Voor het bedrijf van Zuckerberg, dat zelf kampte met het probleem dat mensen steeds minder op Facebook of Instagram plaatsten, was de explosieve groei van Snap-stories een doorn in het oog. Op een dag besloot het dan maar dat gratuit kopiƫren dan wel geen eer oplevert, het levert wel geld op.

Kleine verzetsdaad

Die dag zal iedereen zich herinneren als het moment dat er bovenaan elke Facebook-app (Facebook, Instagram, Messenger Ć©n WhatsApp) bolletjes kwamen te staan, met daarachter vluchtige beelden die na 1 dag verdwijnen. Op alle netwerken behalve Instagram is dat trouwens pijnlijk onsuccesvol. De uitzonderlijke twee personen per maand die een Story plaatsen op Facebook, ā€˜ontvriendā€™ ik zonder pardon. Ik betwijfel of Mark Zuckerberg die kleine verzetsdaad voelt.

Instagram heeft de groei van Snapchat gestolen. Bijzonder spijtig, want Snapchat bracht een broodnodige nieuwe dynamiek binnen sociale media. Zoiets gebeurt helaas niet vaak meer.

Facebook is incontournable. Media-bedrijven zijn een marionet geworden van de oncontroleerbare nieuwsfeed. Twintig procent van het digitale advertentiebudget wereldwijd gaat naar de blauwe reus. In elke ā€˜gewoneā€™ markt stonden regulatoren al lang op hun achterpoten. Dat gebeurt ook in dit geval. Maar: BelgiĆ« is gewoon lachwekkend klein en de Europese Commissie speelt hoog spel, maar komt te laat. Voer voor nog 12 columns, en ik nodig slimmere mensen dan mij ook graag uit om bij te dragen aan dat debat.

Facebook werkt marktverstorend

Ik wil het vooral hebben over hoe Facebook elke innovatie van buitenaf quasi onmogelijk maakt. Het begint met het alleenrecht over uw zogenaamde ā€˜social graphā€™: uw verzameling van familie, vrienden, kennissen, collegaā€™s, enz. Vroeger kreeg een andere app of toepassing nog toegang tot dat netwerk, bijvoorbeeld om te kijken wie van uw Facebook-vrienden ook op het nieuwe netwerk zitten. Dat is nu niet langer mogelijk. Probeer maar eens een nieuw netwerk van de grond te krijgen wanneer gebruikers elkaar via emailadressen moeten toevoegen. Ironisch genoeg was het net dankzij deze mogelijkheid dat Instagram jaren geleden zoā€™n vlucht kon nemen.

Stel, je krijgt toch een nieuw idee van de grond. Dan is dat vaak geen lang leven beschoren. In het beste geval word je opgekocht door Facebook (of een van de andere giganten). Denk maar aan Instagram, WhatsApp, Oculus VR, MSQRD gezichten-filters of AI-platform Wit. Ook Evan Spiegel (foto) van Snapchat kreeg van Zuckerberg een cheque van 3 miljard aangeboden, maar hij wees die af. Of Spiegel rijk zal achterblijven valt te bezien, maar zijn stalen ballen zijn alvast legendarisch.

In het slechtste geval word je gewoon schaamteloos gekopieerd, en heb je niks. Een van de leukste nieuwe sociale apps van het moment is Houseparty: een soort videogesprek in groep, waarbij iedereen gewoon kan binnenvallen ā€˜in the houseā€™. Levert gegarandeerd hilarische taferelen op. Dat de makers het Ć¼berhaupt nog proberen is nobel, want hoe lang tot die feature zā€™n weg vindt naar Messenger of Snapchat? En dan zit het feestje erop voor Houseparty.

Dat Facebook zo succesvol geworden is verdient applaus. Het getuigt van grote visie en indrukwekkende executie. De acquisities van bedrijven als Instagram of WhatsApp waren in retrospect koopjes, omdat Facebook een ambitieuze meerjarenstrategie nastreeft. Of dat soort overnames Ć¼berhaupt nog mogen gebeuren, laat ik aan monopolie-experten.

Wat Ć­k wil, is dat ik terug zelf eigenaar word van mijn profiel (van vrienden, interesses, aankoopvoorkeuren, ā€¦). Logisch dat Facebook die data mag gebruiken, maar ik wil die ook kunnen meenemen naar andere, nieuwe netwerken. Een netwerk dat beter omspringt met privacy of ethiek, een netwerk waarvoor ik betaal en daardoor niet verkocht word aan de hoogste bieder, een netwerk dat wĆ©l respect heeft voor de vele media-boeren die er waardevolle content opzetten, enz.

In principe kan je vandaag al jouw Facebook-profiel downloaden. Je krijgt dan een gigantisch tekstbestand, waarmee je meerdere A4-classeurs kan vullen. Je komt er alleszins geen halve meter verder mee. Ik wil met mijn data ook nieuwe, spannende (of net belachelijk saaie) dingen kunnen doen.

Ik wil terug van mezelf zijn.

VRT Nieuws wil op deredactie.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele themaā€™s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Meest gelezen