Hoe zal N-VA reageren als Catalonië onafhankelijkheid uitroept? – Bart Maddens

Begin oktober zou de regering-Michel wel eens een bijzonder lastig moment kunnen beleven. Op 1 oktober vindt in Catalonië het onafhankelijkheidsreferendum plaats. Als het ja-kamp wint, dan zal het Catalaanse parlement binnen 48 uur de onafhankelijkheid uitroepen. En dan rijst meteen de vraag: welke landen zullen die onafhankelijkheid erkennen? Zal België die onafhankelijkheid erkennen?
opinie
Opinie

Bart Maddens doceert politieke wetenschappen in Leuven. Hij volgt de communautaire discussies op de voet.

Als de Catalaanse kwestie op de tafel van de Belgische regering belandt, dan betekent dit het einde van die regering. Dat zijn niet mijn woorden, maar wel die van vicepremier Jan Jambon, in een interview met het linkse Vlaamsgezinde blad Meervoud (december 2015). En hij voegt eraan toe : “In ieder geval kunnen wij in deze onze geloofwaardigheid niet op het spel zetten.”

In het najaar 2015 leek dat nog een ver en onbestemd toekomstperspectief. Ook al omdat de Catalaanse separatisten er toen niet in slaagden om een regering op de been te brengen. Het zou wel koelen zonder blazen, dacht men. Viel dat even tegen. De Catalaanse soep is vandaag kokend heet. De situatie is explosiever dan ooit.

De breuk tussen Madrid en Barcelona is totaal. De Catalaanse regering trekt zich gewoonweg niets meer aan van de Spaanse grondwet. Ze maakt zich sterk dat het door Spanje verboden referendum van 1 oktober hoe dan ook zal doorgaan. De praktische organisatie daarvan is deze week op kruissnelheid gekomen. De sabotage door Madrid wordt op een creatieve wijze omzeild. Er worden momenteel internationale waarnemers gerekruteerd om toe te zien op het goede verloop van het referendum. In de internationale media klinkt steeds meer sympathie voor de Catalaanse zaak, tot afgrijzen van Madrid.

Nauwe band met Catalaanse separatisten

Het lijkt erop dat er vandaag nog twee mogelijke scenario’s zijn. Als het referendum in min of meer normale omstandigheden kan doorgaan, dan is de kans groot dat een meerderheid voor onafhankelijkheid stemt. Dan roept Catalonië zich op dinsdag 3 oktober uit tot onafhankelijke staat.

Als de Spaanse regering dat vooralsnog wil beletten, dan zal ze geweld moeten gebruiken. Dan spreken we over het arresteren van ambtenaren en politici. Dan spreken we ook over het inzetten van politie en leger om de kiezers de toegang tot de stemlokalen te verhinderen. In dat geval zal de onafhankelijkheids­beweging reageren met een massale en aangehouden bezetting van strategische plaatsen in Catalonië. In zo'n quasi-revolutionair klimaat zal het Catalaans parlement allicht toch overgaan tot het uitroepen van de onafhankelijkheid.

Hoe dan ook krijgt de Belgische regering de kwestie op haar bord. Als het ja-kamp wint, dan komt inderdaad de geloofwaardigheid van de N-VA in het geding. In eerste instantie zullen er niet zoveel landen zijn die de nieuwe Catalaanse staat zullen erkennen. Maar er zijn ook niet zoveel landen zoals België, met een regering die wordt gedomineerd door een separatistische partij. Een partij ook die zowel via persoonlijke contacten van tal van politici, als via de Europese Vrije Alliantie, een zeer nauwe band heeft met de Catalaanse separatisten.

Catalaanse regering past Vuye-doctrine toe

Ook als Madrid het referendum met geweld verhindert, zal België moeilijk de andere kant op kunnen kijken, net zo min trouwens als de hele internationale gemeenschap. Je kunt je moeilijk voorstellen dat de N-VA akkoord zal gaan met een formeel legalistische benadering door de Belgische regering: het referendum is niet grondwettelijk, dus mag de Spaanse overheid het met geweld beletten. Ook de vanuit democratisch oogpunt uiterst bedenkelijke praktijken die Madrid nu al een hele tijd hanteert ten aanzien van Catalonië kan België toch moeilijk blauwblauw laten.

Uiteindelijk doet de Catalaanse regering enkel maar waar de N-VA tot voor kort zelf voor pleitte, namelijk het toepassen van de Vuye-doctrine. Finaal is het Vlaams Parlement de soevereine vertegenwoordiger van het Vlaamse volk. Bijgevolg kan een meerderheid in het Vlaams Parlement buiten de Belgische grondwet treden, aldus die doctrine. Vervang ‘Vlaams’ door ‘Catalaans’, en je bekomt haast letterlijk de eerste artikelen van de referendumwet die vorige dinsdag in het Catalaanse Parlement werd voorgesteld. Het lijkt wel alsof de Catalanen bij Hendrik Vuye in de leer zijn geweest.

Het gevolg is dat er ook voor Vlaanderen veel op het spel staat in Catalonië. Een mislukking van de Catalaanse ‘Vuye-strategie’ zou een symbolische nederlaag zijn voor de radicale Vlaamse Beweging. Zie je wel dat dit een doodlopende straat is, zou je dan horen. Zie je wel dat evolutie beter is dan revolutie, zouden de meer gematigde N-VA'ers zeggen. Als het daarentegen een succesverhaal wordt in Catalonië, dan zou dat meer dan ooit een interessant perspectief bieden voor Vlaanderen om uit het verstikkende Belgische carcan te breken.

De N-VA kan een essentiële bijdrage leveren tot het succes van de Catalaanse separatisten. Namelijk door ervoor te zorgen dat België als een van de eerste landen ter wereld de nieuwe Catalaanse Republiek erkent.

VRT Nieuws wil op deredactie.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Meest gelezen