Antigif voor onze angstcultuur. Graag! - Lieven De Visch

Lieven De Visch is adjunct-conservator bij Musea Brugge. Hij schrijft in eigen naam.

Ik wil dit stukje beginnen met een bekentenis. Ik heb - in mijn relatief jonge leven - nog nooit gereageerd op een opinie. Integendeel, meestal lees ik graag een ander standpunt. Om dan een scherpere eigen visie te kunnen vormen. Ook vandaag dacht geen haar op mijn hoofd eraan om in mijn pen te kruipen.

Het is immers nog steeds 28 graden buiten. Ik heb net een vermoeiende lange werkdag achter de rug. En Nieuw-Zeeland staat op stunten in de Confederations Cup voetbal tegen Mexico.

Maar toch, toen ik, één oog op het voetbal, één oog op deredactie.be de verslaggeving rond de mislukte aanslag in Brussel en het opiniestuk van Roger Housen las, wilde ik toch voor één keer reageren. Een reactie vanuit hoop en optimisme om te pleiten voor meer antigif voor onze angstcultuur. Mijn enige motivatie.

Bijna achteloos ging ik de voorbije uren voorbij aan de berichtgeving over Brussel-Centraal. Even dacht ik nog "verdorie, ik moet daar vrijdag ook passeren". Niet meer. Vreemd hoe je als mens zo'n situaties bijna het nieuwe normaal vindt. Voor alle duidelijkheid: dit is fout. Het ís niet normaal. Het gaat ook nooit gewoon worden. Een opinie als deze van Roger Housen schudt me dan gelukkig weer wakker.

Toen ik de achtergrond van de heer in kwestie had gelezen, - hij is strategisch consulent bij de militaire vakbond ACMP-CGPM - voelde ik - eerlijkheidshalve - wat achterdocht. Wanneer ik het ingekaderde stukje voorbij was gescrold, voelde ik niets anders dan machteloosheid.

Het klonk als volgt "De terreuraanslag van gisteren, die verijdeld werd dankzij het professioneel en koelbloedig optreden van soldaten, is het beste bewijs dat de militaire aanwezigheid op publieke plaatsen essentieel is. En dat ze niet enkel schijnveiligheid oplevert."

Machteloosheid dus, om het zoveelste stuk dat zo gratuit inspeelt op de kwetsbaarheid van de mensen: onze angst.

Kwaadheid ook voor de pretentie en de toon. Het getuigt van mateloos cynisme om te ontkennen dat politiek gewin en gespin een motief is van het inzetten van militairen, die op heldhaftige wijze een terreurdaad hebben verijdeld.

Laat me even duidelijk zijn. De enige reden waarom er géén aanslag was in het station, was omdat de bom niet is ontploft. Tot tweemaal toe. De toegevoegde meerwaarde van een militair in een 'extreme en belastende omstandigheid' als Brussel-Centraal (je zal maar gelegerd zijn in Afghanistan trouwens) was en is hier: nihil.

Of anders, als de aanslag níet was mislukt, had Roger Housen zijn opinie hoogstwaarschijnlijk nooit geschreven.

In een volgend artikel lees je zaken als militairen die de 'rules of engagement' volgen en 'criticasters die een hak gezet worden'. Los van de uiterst irritante geheimdoenerij rond dat eerste, is de harde realiteit dat het misschien beter geweest was dat de politie en niet het leger de dader in Brussel hadden ingerekend.

Het is uiteraard speculatie wat er toen ging gebeurd zijn, maar aan een dode zelfmoordterrorist, heb je informatiegewijs minder dan aan een levende. En los van het feit of je zo'n overweging wel mág maken. Er bekruipt mij een akelig gevoel dat die 'rules of engagement' een mooie verbloeming van 'license to kill' zijn. Weinig denken. Gewoon schieten.

Dus neen, militairen op straat. Het is niet juist. Het verkleint de kans dat we omkomen in een aanslag niet.

Net zoals ze op 22 maart vorig jaar die verschrikkelijke aanslagen niet hebben voorkomen. Dus ja, natuurlijk zijn die militairen een politiek ingegeven reactie. Een begrijpelijke, dat wel. Want het getuigt van onmacht over de situatie. En de politiek moet toch krachtdadig handelen en dat vooral tonen, niet? Is het nu in Antwerpen of in Brugge, waar ik woon, tijdens de kerstmarktincidenten deze winter. Ik begrijp het, maar het is doorzichtig. En winterschoppen tussen een hoop gigantische betonblokken, het is een ervaring op zich.

In deze tijd van onzekerheid, verlang ik vooral naar sereniteit. Naar een boodschap van hoop, zonder naïviteit. Maar vooral niet naar een maatschappij gedrenkt in angst, die alle angstige mensen nog meer naar binnen laat keren.

Ik kijk uit naar een teken van solidariteit dat niet de nadruk legt op de volgende ramp die kan gebeuren. Is het nu werkelijk nodig na de bosbrand in Portugal een volledige checklist uit te schrijven op de website over 'hoe je moet gedragen in het geval je in een (bos)brand terecht komt'. Ik kijk ernaar. Ik zucht. Ik verlang naar een forse dosis antigif in de angstcultuur die ons nu gevangen houdt.

In normale omstandigheden gaat dit nieuws aan mij voorbij. Ik relativeer het. Maar vandaag is het te warm. Mexico heeft intussen twee keer gescoord en de videoref maakt er een potje van.

Vrijdag moet ik naar een vergadering via Brussel-Centraal en zondag stap ik op het vliegtuig voor een beetje vakantie. Moet ik nu bang zijn?

Of moet ik me nu veilig voelen wanneer een soldaat, even stoer leunend op zijn machinegeweer, alle boze terroristen wel voor mij gaat neerknallen. Erbij hopend dat eerst zijn bommen niet afgaan natuurlijk.

Even het hoofd vrijmaken denk je dan. En rustig eens het nieuws checken op deredactie.be. Een opinie lezen. Of toch maar niet ...

VRT Nieuws wil op deredactie.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Voorstellen voor opinieteksten kunnen gestuurd worden naar moderator@vrt.be.