Hoe het politieke kluwen in Groot-Brittannië begrijpen? - Harry De Paepe

Harry De Paepe is VK-kenner bij Doorbraak.be. Zijn boek ‘Stiff Upper Lips. Waarom de Engelsen zó Engels zijn.’ verschijnt in het najaar bij Uitgeverij Vrijdag.

Terwijl ik dit schrijf trekt Theresa May naar Buckingham Palace. Ze zal aan ‘Her Majesty’ vragen of ze een regering mag vormen. Het is een les in nederigheid.

Toen de conservatieve politica de verkiezingen aankondigde, deed ze dat tot verrassing van iedereen. Zelfs het koninklijke hof. Het was het begin van May’s quasi presidentiële campagne. Maar die liep leeg als een ballon. Met onsmakelijke geluiden en al. De kiezer strafte de presidentiële premier af.

Het doet denken aan 1974. De conservatieve eerste minister Edward Heath schreef toen ook verkiezingen uit om zijn mandaat te versterken. Hij lag in conflict met de vakbonden. "Wie bestuurt het land eigenlijk?", vroeg hij zich hardop af.

Heath verloor zijn meerderheid. Er kwam een sociaaldemocratisch minderheidskabinet met Harold Wilson. In oktober trok die opnieuw naar de stembus, omdat het gewoon niet werkbaar was.

In plaats van haar gedroomde ruime meerderheid, zit Theresa May nu met een gekrompen parlementaire fractie. Ze mag dan meer kiezers hebben aangetrokken dan David Cameron in 2015, Labour deed het ook heel goed.

Jeremy Corbyn is dé morele winnaar van de campagne. Hij slaagde erin de jongere kiezers achter zich te scharen. Zij kwamen deze keer ook massaal stemmen. Corbyn’s electorale score is vergelijkbaar met die van Tony Blair. Al vertaalt zich dat niet in zetels. Overigens, dat laatste geldt ook voor de Tory’s. Dat is het gevolg van het Britse electorale systeem.

Corbyn roept May op om haar conclusies te trekken en terug te treden. In haar eigen partij hoor je ook zulke stemmen. "Ze is een absolute monarch", vertrouwde een Tory toe aan de BBC, "Tijd voor regicide".

Niemand had kunnen denken dat we analyses over een machtsstrijd binnen de Conservatives gingen schrijven en lezen. In tegenstelling tot Labour, waar de voorzitter tegen alle voorspellingen in veilig op zijn stoel zit.

Aan de overkant van de regeringsbanken in het Lagerhuis krijg je binnenkort een blinkende Jeremy Corbyn. Een maand terug was hij het boegbeeld voor een zogezegde ‘coalition of chaos’. Nu mag Labour de Tory’s wekenlang afschilderen als een zootje ongeregeld dat het land in de problemen brengt.

Theresa May hoopte met haar gok vrijere handen te krijgen voor de onderhandelingen met de EU. Ze zit echter vaster dan voorheen.

Ook binnen haar eigen partij zit ze gevangen. Nu tussen de harde ‘brexiteers’ en de revanchistische ‘remainers’. Die laatsten voelden zich de voorbije maanden in de steek gelaten door de koers van May.

May heeft steun nodig.

De Conservatives worden gered door de unionisten. Eerst zijn er de Schotse conservatieven die herrezen uit de politieke dood. De populaire en immer glimlachende Ruth Davidson heeft haar partij daar een enorme dienst bewezen.

Zat er sinds 2015 slecht één enkele Schotse conservatief in het Lagerhuis, dan keren ze nu met dertien terug. Samen met het even unionistische Labour sloeg Ruth Davidson de nationalistische SNP in de touwen.

Men oppert om haar een plek te geven in de Britse regering. Maar Davidson zetelt in het Schotse parlement en dus is dat niet mogelijk. De enige manier om de succesvolle dame in het kabinet te krijgen, is haar in de adelstand te verheffen en haar vanuit het Hogerhuis plaats te laten nemen. Vergeet niet: dit is het Verenigd Koninkrijk.

De Noord-Ierse unionisten behaalden ook een zege. Zij gingen naar tien zitjes. De Democratic Unionist Party wil met plezier samenwerken met de Tory’s om hen een krappe meerderheid te geven. Plotseling hebben de Noord-Ieren macht in Westminster.

De heel conservatieve DUP bezit enkele eisen. Geen al te harde brexit, bijvoorbeeld. Men wil een ‘soft border’ tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland. Maar ook geen speciaal EU- statuut voor de Noord-Ierse provincies. Ze vinden dat een ondermijning van de door hen gekoesterde Britse Unie. Dat de republikeinen van Sinn Féin nooit hun Londense parlementszitjes innemen, is voor de nipte conservatieve coalitie een pluspunt.

De unionisten van Noord-Ierland kunnen zich wel eens als heel veeleisende partners gaan gedragen nu de macht hen in de schoot valt.

De Schotse fractie, waar May zeker enige dankbaarheid aan mag tonen, wil geen te harde brexit. Ze kunnen de herwonnen kiezers niet te veel tegen het hoofd stoten.

De EU-strategie van de vorige regering May moet dus herbekeken worden. Er is een kans dat er dit jaar nog eens verkiezingen komen. ‘Yes, your Majesty. Another one’.

VRT Nieuws wil op deredactie.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.