Wil Theresa May in het geheim de brexit begraven?
Harry De Paepe is specialist Verenigd Koninkrijk. Hij is leraar geschiedenis en redacteur bij Doorbraak. In het najaar verschijnt zijn boek over de Engelsen bij Uitgeverij Vrijdag.
8 juni, de datum van de vervroegde stembusslag in het Verenigd Koninkrijk, geldt daarbij als lichtpuntje.
Terecht of niet?
De dromers zijn eraan voor de moeite.
1 Theresa May lijkt zegezeker.
De peilingen – ach ja, peilingen – zetten haar op koers naar een verkiezingstriomf. De partij van May scoort er tussen de 43 en 49 pct (!). In Wales duwen de Conservatives voor het eerst sinds een eeuwigheid Labour achter zich. In Schotland bedreigt de partij zelfs veilig geachte zetels van de Schotse nationalisten.
‘Team May’ is als een pletwals. De campagne heeft presidentiële allures met een duidelijke slogan: ‘strong and stable leadership’. In het noorden valt de partijnaam vlotjes weg, wegens de negatieve connotaties. U kent het misschien wel: de rijke ‘yuppie’ Tory’s. Niet bepaald geliefd in de oude industriegebieden van Noord-Engeland.
2 May dirigeert ook de tegenstanders.
Ze wil geen rechtstreeks debat. Er komt alleen een vraag-en-antwoord-moment met een publiek. De oppositie pruttelt wat tegen, maar gaat mee in haar verhaal. Zelfs het koninklijke hof volgt orders. Voor het eerst sinds mensenheugenis kondigde een premier aan dat ‘zij’ besliste een verkiezing uit te schrijven en dat ‘zij’ de Queen op de hoogte heeft gebracht.
Het lijkt een detail, maar het is tegen de traditie waarbij de Queen het parlement ontbindt en niet de premier. En traditie is in het VK géén detail.
3 Wat als May de gok toch verliest?
Maar stel dat een of andere deus ex machina toch roet in het eten gooit. Er komt geen ‘strong and stable leadership’ voor premier May, omdat ze de verkiezingen verliest. Is er dan hoop dat de boze droom voorbij is?
Neen. Jeremy Corbyn (foto), de leider van de sociaaldemocraten, verklaarde bij de start van zijn campagne dat deze verkiezingen niet over de brexit gaan. "That issue has been settled." Hij is er klaar mee.
Voor de Labourvoorzitter luidt de vraag eerder: welke soort brexit willen we? Hoe zal het VK eruitzien na de brexit?
Maar Labour is onder die retorische laag schmink diep verdeeld over de kwestie. Zo’n 100 parlementsleden staan klaar om zich af te scheuren van de partij. Ze kunnen het idee niet verdragen dat Corbyn aanblijft na de onafwendbare verkiezingsnederlaag. Maar, hij weigert een voet te verzetten en voelt zich gesterkt door zijn populariteit bij de basis. ‘Team May’ amuseert zich kostelijk bij dit vertoon.
3 Allen tegen May?
Alleen de Liberal Democrats pleiten onomwonden om de beslissing uit 2016 ongedaan te maken. Maar die partij is te klein en staat nauwelijks op winst in de peilingen. Er wordt daarom gepleit voor een progressieve coalitie tegen de Tory’s. Labour met de liberaaldemocraten en de Schotse nationalisten.
Maar Labour wil er niet van horen en de SNP voelt zich niet gerust bij het idee. Een coalitie om het VK toch in de EU te houden, botst met hun onafhankelijkheidsgedachte.
Het wekt de schijn op dat May gelijk heeft. Haar mantra luidt: kies mij – ‘strong and stable leadership’ – of kies een coalitie die tot chaos leidt. ‘Brexit means Brexit’, bij gebrek aan alternatief.