Over helden zoals Tom Boonen en Tayyip Erdogan - Orkun Ozhelvaci

Orkun Ozhelvaci (1981, Izmir) is een onderzoeker in virologie en activist. Hij is oprichter van Occupy Gezi Brussels.

In september 2002 begon ik aan mijn studies in België. Na al de biersoorten geproefd te hebben, wilde ik iets meer en dacht daarbij aan sport. Ik was al gek van sport in Turkije, ik speelde daar basketbal en voetbal. Na mijn verhuizing naar België was basketbal geen optie dus begon ik me te focussen op voetbal. Tot dat een vriend mij meenam voor een ritje met de fiets in Oudenaarde, meteen voor een afstand van 80 km. “Een paar bergjes” zei hij…

Na de eerste succesvolle ervaring kreeg ik wat meer uitleg over het parcours dat we hadden afgelegd, namelijk een paar klassieke hellingen van de Ronde van Vlaanderen. Ik vond het enorm leuk, ondanks het feit dat ik de week nadien als een nieuw besneden jongen rondliep.

2002 was het eerste succesjaar van Tom Boonen. Op jonge leeftijd haalde hij een derde plaats in Parijs-Roubaix. Ikzelf heb hem echt leren kennen in 2004, als winnaar van drie Vlaamse koersen. Hij was een interessante figuur voor mij, een deel van de cultuur die ik begon te ontdekken.

Mijn eerste reactie bij zo’n klassieke koers was: “Hoe kan je vijf uur lang naar fietsende mannen kijken? Er is geen bal, er gebeurt zo weinig”. Tien jaar later… doe ik niets liever dan vijf uur lang naar de koers kijken tijdens de Ronde of Parijs-Roubaix. Ik herinner me nog toen ik in 2005 in Keulen was voor mijn stage. Daar had ik me gewoon in een internetcafé gezet om de Ronde te kunnen volgen. Boonen was er alleen van door, niemand kon hem volgen. Ik sprong een gat in de lucht – tussen verbaasde gezichten - en daar begon mijn liefde voor de koers.

Telkens mijn passie voor fietsen ter sprake komt, volgt de opmerking dat ik goed geïntegreerd ben en dat ik een deel van de cultuur mee heb. Is dit het ultieme teken van integratie? Als mijn vriend geen Vlaming maar Chinees was geweest, dan was ik wellicht meer geïnteresseerd in tafeltennis dan in fietsen.

Boonen is nu een held, alhoewel hij de laatste vijf jaar niks bijzonders won. Het is altijd motiverend om een sterke figuur te hebben in je leven waar je naar kan opkijken met weinig kritische blikken. Tayyip Erdogan is die figuur voor de meeste Europese Turken. Hij geeft hen de identiteit waar ze al jarenlang mee aan het sukkelen zijn. Ze horen noch in België, noch in Turkije thuis.

Als we het nog altijd moeten hebben over discriminatie wegens huidskleur of afkomst, is het eigenlijk geen wonder dat ze achter een “Superman” gaan schuilen. Erdogan is hun verloren stem, hun idool, hun Boonen.

Laten we even terugblikken naar 2002. Het jaar waar de AKP-partij en Erdogan een opmerkelijk opmars inzetten in Turkije. Ze hadden de verkiezingen gewonnen met 34,30 procent van de stemmen, maar haalden twee op drie parlementszetels omdat er maar één andere partij over de kiesdrempel van tien procent geraakt was.

Opmerkelijk was dat tien dagen voor de verkiezingen een aanvraag werd ingediend door de openbare aanklager Sabin Kanadoglu en een rechtszaak werd opgestart om de AKP te verbieden omdat ze een potentieel gevaar zou zijn voor de Turkse seculiere grondwet. Dat werd meteen veroordeeld door de hele wereld, ook door de Europese Unie.

“Ai ai” zei mijn moeder aan telefoon vanuit Ankara. “Wat hebben we gedaan, ze moesten verboden worden!”. Ik vond het wat overdreven en zei: “Komaan mama, ze gaan toch de Turkse republiek niet bedreigen. Bij de volgende verkiezingen gaan ze met hun hoofd tegen de muur lopen, maak je geen zorgen”.

Was het maar zo simpel…

Tussen 2002 en 2010 was Erdogan de ‘wonderboy’ van Europa. Ze hadden niet echt door dat hij stilletjes naar de absolute macht aan het grijpen was. De Turkse economie “leek“ te groeien en de onderhandelingen met de EU hadden een hoogtepunt bereikt.

Erdogan kon bijvoorbeeld zomaar tijdens een bezoek in België zonder enig probleem zijn gezag laten gelden en de befaamde Louisalaan in Brussel laten afsluiten. Zo kon zijn vrouw gaan shoppen zonder gestoord te worden. De toenmalige “Madame Non” Joëlle Milquet was plots “Madame Oui” voor Erdogan-liefhebbers dankzij de ”oh zo fantastische“ Gülen-diaspora. Ook Europa liet Erdogan zijn gang gaan. Het is dus niet verwonderlijk dat hij zich erg machtig voelde, vooral na de vluchtelingencrisis.

Maar nu staan we aan de laatste bocht vooraleer Turkije een theocratie wordt in plaats van een democratie. De uitslag in de peilingen ligt dicht bij elkaar. Het maakt niet uit of het een ‘Evet’ of ‘Hayir’ wordt : Turkije stevent af op grote miserie.

Erdogan is de kopman van Turkije. Met het referendum wil hij niet alleen de kopman zijn in de klassiekers. Hij wil ook in de Giro, de Tour en de Vuelta kopman worden.

Ik hoop dat het Turkse volk “Hayir“ (“Neen”) gaat zeggen tegen zijn eisen en ik hoop vooral dat Europa zich niet laat meesleuren in de Erdogan-mania.

Ik hoop dat de Europese lidstaten hun eigen inwoners met Turkse roots juist gaan behandelen, ongeacht hun politieke voorkeur.

In plaats van moskeeën te sluiten, zouden ze strengere controles moeten uitvoeren en in contact blijven met de bevolking zodat de Turkse diaspora geen helden moet zoeken om zich erkend te voelen.

Een mens maakt in totaal meer dan 15 regeringen mee in zijn leven. De volkeren maken soms niet de beste keuzes. Erdogan, Wilders, Trump, Le Pen,... ze zullen snel passeren. Soms is de verkozene een draagpaard met visie zoals Kemal Ataturk. Maar soms is het een ezel met middeleeuwse gedachten zoals Erdogan.

Trieste dagen… Mijn land gaat de moeilijkste bocht in van zijn geschiedenis en mijn held gaat niet meer koersen.