Voorbij alle grenzen in Syrië

Laura De Grève is expert in Humanitair Recht bij het Rode Kruis – Vlaanderen. Zij heeft deze tekst geschreven naar aanleiding van de ‘verjaardag’ deze maand van het Syrisch conflict.

Essentiële infrastructuur, zoals ziekenhuizen, elektriciteitscentrales en scholen zijn beschadigd of verwoest. Toegang tot de overblijvende levensnoodzakelijke diensten wordt ernstig gehinderd door de aanhoudende gevechten en terreur. Burgers worden vermoord, verkracht en in groep geëxecuteerd. Ook hulpverleners vormen vaak een doelwit.

Nochtans zijn er regels die tijdens oorlog grenzen opleggen aan de strijdende partijen. Het internationaal humanitair recht omvat regels die gelden in gewapende conflicten, gericht op het voorkomen of beperken van menselijk lijden. Zo mag een burger of een ziekenhuis geen doelwit zijn, heeft een gewonde strijder recht op verzorging en is foltering altijd verboden.

Je kan deze regels vergelijken met een rood verkeerslicht. De verkeersregels leggen op dat je moet stoppen aan een rood licht, maar toch wordt er dagelijks door een rood licht gereden. Betekent dit dan dat deze regel niet meer relevant is? Natuurlijk niet! Hetzelfde geldt voor het internationaal humanitair recht.

We kunnen én mogen daarom niet onverschillig zijn ten aanzien van de herhaaldelijke schendingen die plaatsvinden in Syrië.

Alles start met een goede kennis van de regels. Iets waar het Rode Kruis zowel in België als in Syrië zwaar op inzet door de dialoog aan te gaan met iedereen die verantwoordelijk is voor de implementatie en de naleving van deze regels. Dit doen we door bijvoorbeeld opleidingen te geven aan wapendragers en beleidsmakers.

Maar het Rode Kruis gaat verder en gaat ook in dialoog met alle betrokken partijen in het conflict – of ze nu als terroristische groepering beschouwd worden of niet. We doen dit enerzijds om iedereen te wijzen op hun verplichtingen maar anderzijds ook om hulp te kunnen bieden aan personen in nood.

Ondanks alle hinderpalen op het terrein is de Internationale Rode Kruis- en de Rode Halve Maanbeweging al sinds de start van het conflict actief in Syrië. Bijna 10.000 vrijwilligers zijn de ‘laatste mijl’ of de laatste schakel om internationale hulp tot bij Syriërs in nood te krijgen. Dit vaak met gevaar voor eigen leven. Sinds het begin van het conflict kwamen al 60 vrijwilligers van de Syrische Rode Halve Maan om het leven en dat terwijl ze mensen in nood hielpen.

Om toch enige menselijkheid te bewaren moeten alle betrokken partijen: de staten en hun strijdkrachten, de gewapende groepen, de civiele maatschappij en andere actoren hun rol opnemen en verplichtingen naleven. Dit is een noodzakelijke voorwaarde om op een dag de heropbouw te kunnen starten en de vreedzame samenleving in Syrië opnieuw te herstellen. Bijzonder toepasselijk hierbij zijn de woorden van Martin Luther King: “Darkness can’t drive out darkness, only light can do that.”

Het Rode Kruis blijft na al die jaren conflict in Syrië met aandrang respect vragen voor de naleving van het internationaal humanitair recht. We vragen respect voor de menselijke waardigheid van iedereen die betrokken is in dit conflict, aan welke kant ze ook staan. Want ook in oorlog zijn er regels!