Wordt artificiële intelligentie onze laatste uitvinding?

Frederik De Bosschere laat voor deredactie.be tweewekelijks zijn licht schijnen over verrassingen of tegenslagen in de wondere wereld van de digitale technologie. Hij is strateeg bij In The Pocket dat strategisch en technologisch advies geeft en digitale producten bouwt voor bedrijven als Bancontact, Colruyt en Samsonite. Twitter: @vrederik.

Een versmelting van biologische en kunstmatige intelligentie. Dat is dus de droom van Elon Musk. Alle slechte stereotiepe scifi-beelden terzijde, bij dat nieuws kan je maar één ding denken: cyborgs — menselijke machines, of machinale mensen.

Maar ook al gaat het met artificiële intelligentie tegenwoordig harder dan Japanners in een karaokebar, toch zijn cyborgs niet voor morgen. Daar gaat het ook helemaal niet om. Want de versmelting van onze hersenen met computers is al lang gebeurd …

Het internet is de grootste uitvinding in de geschiedenis van de mens. Het brengt ons in contact met miljarden mensen, en heeft een ongeziene collectiviteit tot stand gebracht, die alle grenzen overschrijdt. Het geeft ons toegang tot elk stukje informatie op aarde; de omvang alleen al zou de bibliothecaris van Alexandrië natte dromen geven tot in zijn sterfbed. Het verandert ons gedrag op zowat elk mogelijk vlak. Het heeft zelfs de werking van onze hersenen al veranderd. En dan is het nog niet eens klaar. De helft van de wereldbevolking moet er nog bij. En de hoeveelheid informatie die het internet verzamelt én voortbrengt, verdubbelt elk jaar.

Zoveel informatie kunnen we nu al niet meer bevatten. Dus hebben we versterking nodig om met die data-explosie overweg te kunnen: artificiële intelligentie (of kortweg: AI). Simpel gesteld: AI zorgt ervoor dat computers problemen oplossen en denken als wij, mensen.

AI bestaat al sinds de jaren vijftig, maar heeft al evenveel teleurstellingen als doorbraken gekend. Toch komt de technologie nu in een stroomversnelling: rekenkracht is groot en goedkoop, en via de cloud kunnen al die processoren samen aan de slag. Zo worden het neurale netwerken. Zoals onze hersenen. Eveneens een belangrijk verschil met “klassieke” computersystemen: AI-programma's krijgen niet gewoon instructies hoe ze iets moeten doen, maar leren het zelf, en leren ook beter worden. Zoals onze hersenen.

Artificiële intelligentie lijkt heel futuristisch. Toch komt u dagelijks al in aanraking met AI: de spamfilters die uw mailbox netjes houden, de muzikale aanbevelingen die u van Spotify krijgt, hoe Amazon u precies de juiste producten toont, of hoe Google en Facebook uw zoekresultaten of nieuwsfeed ordenen, … Stemherkenning en Google Translate, zelfparkerende wagens en dynamische routeplanners … Machines zijn echt slim geworden. U staat er waarschijnlijk niet bij stil, want "as soon as it works, no one calls it AI anymore.” (Dixit John McCarthy, de man die ons in 1956 al de term AI schonk.)

De fase waarin we vandaag zijn aanbeland, kenmerkt zich door focus. In “nauwe” domeinen zijn computerprogramma’s en algoritmes al vele malen sneller en vollediger dan onze menselijke breinen. In een volgende fase werken we toe naar “brede" intelligentie, die van alle markten thuis is. Noem het de Robo Universalis. Verwachting is dat we snel daarna de laatste fase bereiken: artificiële superintelligentie.

Zo’n superintelligent kunstmatig wezen kan alles wat een mens kan, maar sneller en beter. Alles, dus ook: superintelligente systemen bedenken. Hierin schuilt het grote gevaar. Wanneer systemen nóg slimmere systemen kunnen bedenken, ontstaat er een sneeuwbaleffect dat ons menselijk petje al snel te boven zal gaan. Die stroomversnelling wordt singularity genoemd.

Binnen singulariteit heb je een “hard” en een “zacht” kamp. Het harde kamp ziet superintelligentie al snel de wereld overnemen, waardoor mensen veroordeeld zullen worden tot de tweede viool. Net zoals het overleven van pakweg de gorilla meer afhangt van onze houding dan van Kong zelf, zo zou ons voorbestaan afhankelijk zijn van met welk been Zijne Artificiële Hoogheid uit bed is gestapt.

Ik denk dat het niet meteen tot een “war with the machines” zal komen. (Ook al leven printers en ik al jaren op voet van oorlog …)

Door het internet zijn we toch al versmolten tot een digitaal en collectief brein. Artificiële intelligentie zal dat brein alleen maar méér superkrachten geven. Dat wordt geen parasitair gegeven, maar een Woodstock-esque symbiose. Eentje met veel voordelen, maar ook grote afhankelijkheid. Net zoals de wereld vandaag vrijwel stil zou staan mocht iemand de stekker van de globale modem uittrekken, zullen we in de toekomst compleet hulpeloos zijn zonder onze artificiële assistentie.

Artificiële Superintelligentie wordt de allergrootste uitvinding van ons bestaan. En mogelijk ook de allerlaatste die we zelf nog zullen moeten doen.