De moorden van Beni negeren, is schuldig verzuim

Bogdan Vanden Berghe is directeur 11.11.11 en Wies De Graeve is directeur Amnesty International Vlaanderen.

Iedereen weet dat het veel gemakkelijker is om weg te kijken dan een pijnlijke waarheid onder ogen te zien. Maar het niet willen weten, is in sommige gevallen schuldig verzuim. Congo kan maar zelden de aandacht van de wereld kapen, maar de onverschilligheid over wat in de Oost-Congolese stad Beni gebeurt, is du jamais vu.

Al sinds oktober 2014 vinden in en rond Beni gruwelijke moordpartijen plaats. Vrouwen, mannen en kinderen worden overvallen en afgemaakt, vaak met machetes en bijlen, sommigen worden levend verbrand. Volgens de laatste schattingen vielen er al zeker 700 doden, allemaal burgers.

Op kerstavond 2016 liet een moordpartij nog 25 verminkte lijken achter. De willekeur en brutaliteit van het geweld verlamt de streek en joeg al 80.000 mensen op de vlucht.

Het geweld heeft in het hele Oosten van Congo de voorbije jaren epidemische proporties aangenomen, maar de moorden van Beni tonen de absolute onwil en onkunde van de Congolese autoriteiten én de internationale gemeenschap om burgers te beschermen.

Nochtans is de VN-vredesmissie in de streek de grootste ter wereld. Ondanks de noodkreten is nog geen grondig onderzoek gevoerd naar de slachtingen. Dat zorgt ervoor dat niemand precies weet hoeveel slachtoffers er vielen, laat staan wie verantwoordelijk is voor deze misdaden.

Sommigen wijzen naar ADF, een Oegandese rebellengroep, maar evengoed naar andere gewapende groepen of naar Congolese regeringssoldaten. De straffeloosheid regeert in Beni: daders en verantwoordelijken hebben niets te vrezen en de burgers van Beni alles.

Maar niet enkel in Beni laait het geweld op. In de Kasaï-provincie in het centrum van Congo vielen er sinds september 2016 al meer dan 200 doden. De Verenigde Naties berichtten over excessief geweld door het Congolese leger en de rekrutering van kindsoldaten.

Ondertussen lijkt de Congolese president Kabila er vooral op uit nog zo lang mogelijk verlengingen te spelen van zijn presidentschap. De veiligheid van de Congolese burgers is daarbij geen prioriteit.

Wel integendeel: er zijn vooral aanwijzingen dat conflicten in het land de vrije loop gelaten worden om de organisatie van verkiezingen en een stabiele machtsoverdracht onmogelijk te maken.

In die context is het meer dan ooit nodig dat wij actie ondernemen voor de mensen in Beni en de rest van het land. De druk moet verhogen om de Congolese overheid en de VN te dwingen de burgers effectief te beschermen, een grondig onderzoek te voeren naar de moordpartijen, de schuldigen te berechten en herstel te bieden aan de slachtoffers en hun nabestaanden.

België heeft daarbij een bijzondere rol te spelen. Dat kan rechtstreeks, maar ook internationaal bokst ons land boven zijn gewicht als het over Congo gaat. Defensie heeft een trainingsprogramma lopen voor het Congolese leger en kan dat inzetten om Beni binnen het leger op de agenda te zetten.

Onze diplomatie kan de Congolezen onder druk zetten om een grondig onderzoek te voeren. Binnen de VN moet België een voortrekkersrol opnemen om ervoor te zorgen dat de internationale vredestroepen in de regio hun mandaat om burgers te beschermen beter vervullen. En de Belgische bijdrage aan het slachtofferfonds van het internationaal strafhof in Den Haag kan gevoelig verhoogd worden.

Nu buitenlandminister Reynders op campagnetour is voor een Belgisch zitje in de VN-veiligheidsraad zijn daar extra mogelijkheden toe.

Vele mensenrechtenschendingen in de wereld vragen onze aandacht, maar Beni is al te lang aan die aandacht ontsnapt. Getuigenissen van zij die de moordpartijen hebben overleefd, gaan door merg en been.

De aanhoudende dreiging dat er vandaag of morgen nog meer onschuldige slachtoffers vallen, laat niet toe nog langer weg te kijken. Anders blijft ‘dit nooit meer’ zich eindeloos herhalen. De moorden van Beni nog langer negeren, zou schuldig verzuim zijn.