We vinden dit grappig, maar hebben ze wel een lesje geleerd?

Gisteren ging een filmpje viraal van een fietsende vrouw die klemgereden werd en seksueel werd geïntimideerd. Het filmpje, waarvan we intussen weten dat het vermoedelijk in scène gezet is, kreeg veel positieve reacties: "Nu zullen ze het wel geleerd hebben!", omdat die vrouw na een spectaculaire achtervolging de spiegel afrukte. Maar klopt dit wel, hebben die mannen iets geleerd?
opinie
Opinie

Jan Nolf is ere-vrederechter en justitiewatcher. In november 2016 publiceerde hij zijn boek ‘De kracht van rechtvaardigheid’ bij Uitgeverij EPO.

In ons hart supporteren we wellicht (bijna) allemaal voor die fitte, mondige jongedame die zich de eerst verbale en vervolgens potige avances van een chauffeur niet laat welgevallen. De zo goed als knelgereden zwakke weggebruikster ontpopt zich na een adembenemende spurt tot een destructieve engel der wrake.

We verkneukelen ons in de vernedering van het machovolkje wiens buitenspiegel en beduusde zelfbeeld beide aan scherven liggen.

De motorrijder die het hele gebeuren letterlijk en figuurlijk volgt, strooit nog wat zout in de gekwetste mannentrots door het ‘scum’ in kwestie een ‘precies wat je verdient’ toe te sneren.

Lesje geleerd? Welk lesje?

We veronderstellen misschien al te snel dat de seksistische autobestuurder “in het vervolg wel twee keer zal nadenken”. Als het de auto van z’n werkgever is, zijn het niet de uitvluchten voor een gebroken autospiegel die mankeren. Als hij het grapje zelf mag betalen zal de les die hij geleerd heeft er een van wrok zijn. De ‘gewaarschuwde’ agressieveling riskeert nog agressiever te worden want te allen prijze zal hij zijn zelftrots willen beschermen. Een minder fitte jonge dame riskeert dan het slachtoffer van nog fysieker geweld te worden.

Ik geloof niet in weerwraak om ‘voortschrijdend inzicht’ tot stand te brengen.

Waar stopt dat overigens, wanneer is het genoeg? Een kapotte spiegel lijkt banaal, maar dan is de weg ook vrij voor een kras in de carrosserie of een steen in de voorruit: vandalisme als vergelding? Of een paar vrienden opbellen en de seksist een pak rammel verkopen? Dan kan je evengoed een gespierde privémilitie op poten proberen te zetten. Voor we het weten zitten we dan in het straatje van wie eerder deel uitmaakt van het probleem dan de oplossing.

Het filmpje is wel waardevol zolang je het niet ernstig neemt: de rollen worden er finaal immers omgekeerd en dat is de verrassende waarschuwing.

Hoe lossen we dat hier op?

In de stad van de beste burgemeester ter wereld werd in januari jl. een aanvulling op de Algemene Bestuurlijke Politieverordening goedgekeurd. Wie anderen op straat de weg belemmert, naloopt, naroept, beledigt of intimideert, riskeert in Mechelen nu een GAS-boete tot €350.

Dat maakt deel uit van een tienpuntenplan dat een einde moet maken aan het naroepen van vrouwen. In 2015 registreerde de politiezone Mechelen – Willebroek 42 meldingen van dergelijke intimidatie, maar het ‘dark number’ van niet-aangiftes wordt hoog geacht.

Volgens burgemeester Somers is Mechelen de eerste gemeente die sluitende afspraken maakt met het parket voor een dergelijk ‘lik-op-stukbeleid’.

Lokdames

Die primeur durf ik een beetje te betwijfelen want GAS-boetes voor het naroepen van mensen op straat stond al op nummer 37 genoteerd (voor Lokeren) in de top 100 van de absurdste GAS-boetes die hoofdredacteur Eddy Eerdekens en ikzelf op 21 december 2013 op Knack.be publiceerden.

Midden 2012 stelde burgemeester Somers zelfs al voor niet-geuniformiseerde politie-inspecteurs als ‘lokdames’ in te zetten tegen jongeren die vrouwen lastigvallen op straat. In september 2012 leidde dat soort van ‘praktijktest’ overigens tot twee ‘betrappingen op heterdaad’. In zijn column in De Morgen van 21 januari jl. stelde Jogchum Vrielinck die lokmannen/-vrouwen opnieuw op de agenda: dat leek de Leuvense academicus beter dan de ‘app’ die nu ontslagnemend staatsecretaris Elke Sleurs toen voorstelde om meldingen van seksime te vergemakkelijken.

Maar alle kleine techniekjes zijn ondertussen al geprobeerd. Vanaf 1 september 2012 deed immers ook Brussel het Mechelen al voor: toen werden meteen al een viertal GAS-boetes uitgeschreven voor ‘nafluiten’. In de eerste zes maanden werden in Brussel 140 GAS-boetes uitgeschreven voor seksisme, racisme en homofobie.

Sofie Peeters, auteur van de documentaire ‘Femme de la rue’ die toen in première ging, was niet erg enthousiast over het voorstel: “je kan zo’n man moeilijk meenemen naar het politiebureau en hem vragen om nog eens te herhalen wat hij naar je riep” vond ze toen.

Het lijkt er dus op dat oude GAS-recepten nu gerecycleerd worden zonder dat een weloverwogen balans gemaakt wordt van de oorspronkelijke inzet ervan: ‘avec du vieux, on fait du neuf’. De bestraffende aanpak verzuurde iedereen maar verder want ook het slachtoffer werd nauwelijks geholpen.

Er bestaat geen monopolie van seksisme

Frustratie, angst en seksisme bestaan in alle bevolkingscategorieën. De verontwaardiging concentreert zich makkelijk op allochtonen. Dan vergeet de blanke boze man soms wel zijn eigen misprijzen tegenover een gesluierde dame. Wat waren we toch goed bezig met hun bevrijding door de boerkini te gaan verbieden – die uitgerekend niemand aan onze Vlaamse kust ontwaard had.

Wat beslissen we in ons Vlaamse paternalisme toch graag wat goed is voor anderen en wat nemen ‘onze mannen’ zich zelf toch au sérieux. Het zal ons mannengeweten wel sussen terwijl de loonkloof wel een gekoesterde westerse waarde lijkt waar ieder jaar op Equal Pay Day viriele krokodillentranen om geplengd worden.

Die twijfelachtige feestdag valt dit jaar op 14 maart. Dat betekent dat vrouwen tot die dag in 2017 hebben doorgewerkt om evenveel te verdienen als wat mannen in 2016 hebben verdiend.

Ik stel voor dat vanaf Equal Pay Day tot 31 december van ieder jaar, alle vrouwen achter de mannen fluiten. En dames, vergeet vooral de grote baas niet: maak daar maar een leuk filmpje van. Humor omnia vincit.

Meest gelezen