Niet co-ouders zijn het probleem, wel vechtscheidingen - Dimitri Mortelmans

Dimitri Mortelmans is hoogleraar sociologie aan de universiteit Antwerpen en specialist in echtscheidingen.

Het co-ouderschap heeft niet alleen zegens gebracht. Logisch wanneer een nieuwe samenleefvorm aan populariteit toeneemt. Als je meer co-ouderschappen hebt, dan heb je ook meer problemen met co-ouderschappen.

Maar nu wordt co-ouderschap - omdat het populair is - onder vuur genomen omdat het negatieve bijeffecten heeft. En die zijn er onmiskenbaar: co-ouders die niet meer communiceren met elkaar of co-ouders die blijven schelden op elkaar. Met veel nadelige gevolgen voor de kinderen. Daar is geen twijfel over. Je blijft ouder voor je hele leven en dus blijf je ook verantwoordelijkheid dragen, hoe kwaad je ook bent op je ex.

Maar moeten we daarom het co-ouderschap meteen begraven? Hebben niet alle ouders die scheiden dat soort problemen?

We weten het niet, want we hebben het niet gevraagd: hoeveel samenwonende of getrouwde koppels zijn er die zelden of nooit overleggen over hun kinderen? Of hoeveel kinderen bij samenwonende of getrouwde koppels voelen zich niet goed omdat ze thuis niet gehoord worden door hun ouders? Geen idee, niemand heeft het hen gevraagd.

Moet dit debat niet genuanceerder gevoerd worden? Niet met slogans als “die voorrangsregeling moet dringend op de schop”? Zouden we niet rustig neerzitten en kijken wat kinderen en ouders gewonnen én verloren hebben met het co-ouderschap?

Want we hebben ook gewonnen met het co-ouderschap:

We hebben actieve en betrokken vaders gewonnen.

We hebben vrijere moeders gewonnen die vlotter hun werk- en liefdesleven kunnen verderzetten.

We hebben gezondere ouders gewonnen, want wie minder lang alleenstaande ouder is omwille van een zware kinderlast, die gaat mentaal en fysiek gezonder door het leven. 

Recent onderzoek heeft aangetoond dat die positieve elementen langs ouderkant ook een rechtstreeks effect hebben op het welzijn van de kinderen.

Dus poneren dat alleen de ouders winnen bij co-ouderschap is slechts één kant van het verhaal, want kinderen hebben ook baat bij gelukkigere (co-)ouders.

Saskia De Coster schreef in haar opiniebijdrage in "De Morgen" dat seks “voor een vrouw iets lijkt wat altijd ingedamd moet worden, iets potentieel gevaarlijks en ontoelaatbaars”. Het komt mij voor dat je diezelfde kop ook kan gebruiken als het gaat over vaders en opvoeden.

Want: wat bepleit je anders als je stelt dat het de hoogste tijd is dat co-ouderschap teruggedrongen moet worden? Wat is het alternatief?

Juist: een klassieke omgangsregel waarbij het kind vooral bij één ouder is. Waar die ene ouder de regels stelt en de andere ouder de weekends en de vakanties mag opvullen.

En wie moet die ouder dan zijn? De vader?

Weinig kans toe. Het co-ouderschap activeerde het vaderschap en net dat lijkt nu terug onder vuur komen te liggen. Emancipatie in een versnelling achteruit.

Het debat wordt vandaag verkeerd gevoerd. Niet co-ouderschap is de kern van het probleem. Vechtscheidingen zijn dat wel. En ja, er zijn ook co-ouders in een vechtscheiding, maar daarom moet je het co-ouderschap niet met het badwater weggooien. Het beleid zou beter kijken naar betere manieren om vechtende ex-partners tot rede te dwingen.

Niet toevallig is samen met de invoering van de voorrangsregeling ook de echtscheidingsprocedure ingekort. Ouders moeten nu niet langer een volledige regeling hebben voor hun kinderen. Ze kunnen holderdebolder uiteengaan waarna de echte oorlog start en jarenlang aansleept.

Eén mogelijk instrument om te starten met een oplossing is het ouderschapsplan. Verplicht ouders om vóór hun scheiding na te denken over hoe ze samen nog ouder zullen blijven nà hun scheiding.

En vraag méér dan alleen maar een verblijfsregeling of een financiële regeling. Vraag aan ouders om op papier te zetten hoe ze de hele opvoeding samen zullen verder zetten en hoe ze daarbij zullen communiceren met elkaar.

En ja, dat zal echtscheidingsprocedures terug langer maken. Maar onze kinderen zijn het waard om in een gezonde leefomgeving terecht te komen met een betrokken moeder én vader.