"Hitler was zo slecht nog niet" (volgens Google) - Dirk Barrez

Dirk Barrez - hoofdredacteur van Pala.be en auteur van het pas verschenen boek Transitie. Onze welvaart van morgen. Deze tekst is ook verschenen bij Pala.be.
 

Er is, gelukkig maar, een groeiende bekommernis voor manipulatie via het internet. De allergrootste aandacht zou daarbij moeten gaan naar Google, dat in tal van landen bijna synoniem staat voor ‘zoeken’ maar toestaat dat de resultaten blootstaan aan de grofste manipulatie.

Als u op Google betrouwt voor uw informatie, doet u er goed aan nog dit jaar enkele recente artikels in The Observer en The Guardian te lezen. Op een overdonderende wijze krijgt u uitgelegd hoe rechtsextremisten erin zijn geslaagd de zoekresultaten en -suggesties te oriënteren en manipuleren… en de gebruikers in een wereld slepen waar, tot begin december, ‘Jews are evil’, net als ‘women’, en ‘muslims are bad’, en waar ‘Hitler really wasn’t that bad’.

Helemaal revelerend en zelfs verbijsterend is de kaart die Jonathan Albright (Elon University, North Carolina) maakte van het extreemrechtse fake news-ecosysteem. Het maakt zonneklaar hoe dit propagandaweb het systeem van de mainstream media, inclusief Google, omringt en in de tang neemt.

De opschudding hierover deed Google deels ingrijpen. Sommige zoeksuggesties duiken al snel niet langer op. Maar tik nog onlangs in ‘did th’ en Google vervolgt zelf ‘did the holocaust really happen’.

Het wordt alleen maar erger. Volgens Google is het antwoord ‘nee’. Of tik ‘climate change is’ en Google suggereert te zoeken naar ‘climate change is a hoax’. Of in het Nederlands ‘klimaatverandering is’ en Google suggereert als eerste ‘klimaatverandering is onzin’, als tweede ‘een leugen’ en als derde ‘een hoax’.

Natuurlijk tracht Google de flagrantste zoekmanipulaties en leugens die hier aan het licht komen snel weg te halen. Maar toegeven dat er iets fout loopt, ho maar, zoiets in geen geval. Terwijl het beste bewijs daarvan wel degelijk is dat Google aanpassingen doet.

Maar de wereld mag niets weten, ook niet waarom zoeksuggesties worden gewijzigd, waarop die wijzigingen zijn gebaseerd… en evenmin hoe in de toekomst een en ander zal lopen: vertrouwen ze nog op hun algoritme?

Of zullen ze zoals elk medium en elke uitgever aan (eind)redactie (moeten) doen?

Het is hoog tijd voor indringende vragen en voor optreden. Want Google is verantwoordelijk voor de desinformatie en de leugens die het verspreidt, net als Facebook overigens.

Zo wil bijvoorbeeld Google Transparency Project exact nastreven wat de projectnaam vertelt. De Britse Labour Party is ervoor gewonnen dat “technologiebedrijven hun algoritmes (zoekfunctie) transparant moeten maken en dat ze voorwerp van regulering moeten zijn”.

Te noteren is ook een opvallende uitspraak van de Duitse minister van Justitie en Consumentenbescherming. Rechtbanken moeten mensen die haatberichten en vals nieuws verspreiden via sociale media vervolgen; omdat wetten tegen laster ook online gelden.

De globalisering van onze kennis- en informatiesystemen illustreert als weinig andere dat er nood is aan bijkomende mondiale regels; en dat we bij gebrek daaraan, moeten terug kunnen vallen op nationale en Europese regelgeving. Wordt zeker vervolgd.