Dank u wel, Sinterklaasje! - Kolet Janssen

Kolet Janssen is auteur, oud-lerares, (pleeg)moeder en oma.

Volgens een oude Sinterklaaslegende hielp de heilige man drie arme meisjes uit de nood door ’s nachts een buidel met geld door het raam van hun slaapkamer te gooien. Waarschijnlijk kwam één van die buidels in een schoen terecht, zodat kinderen vandaag nog steeds hun schoentje zetten om iets van de sint te krijgen.

Maar het interessante van de werkwijze van Sinterklaas is toch, dat hij liefst anoniem te werk gaat. Hij is er niet op uit om zelf de credits en de eer van zijn gulle daad op te strijken. En dat belangrijke gegeven hebben we tot in onze tijd bewaard in onze Sinterklaasrituelen.

Kinderen die iets in hun schoentje vinden, moeten heel hard "dank u wel, Sinterklaas!" roepen. De grote mensen in hun omgeving verklappen niet dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de snoepjes of het speelgoed, maar staan gniffelend aan de zijlijn.

Misschien is dat nog wel het leukste van het hele Sinterklaasfeest: dat je goed mag zijn, zonder dat het als een verdienste wordt bestempeld. Goed zijn zonder enige vorm van berekening.

Als we als grote mensen aan elkaar cadeautjes geven, zit er vaak een weegschaaltje in onze hersenen. Wat heeft de buurvrouw ook alweer gegeven toen mijn dochter een baby kreeg? Dan weet ik ongeveer wat ik zelf uit de portemonnee moet halen. Of wat hadden die vrienden bij op het vorige etentje bij ons thuis? Dan probeer ik bij de omgekeerde gelegenheid iets vergelijkbaars uit de kast te halen.

Het hoeft niet tot op de euro nauwkeurig, maar al te grote verschillen leiden toch tot verontwaardiging of beschaamdheid, afhankelijk van de richting waarin de weegschaal doorsloeg.

Hoe heerlijk bevrijdend is het dan om Sinterklaas te mogen spelen. Om één keer per jaar vrijgevig te zijn zondermeer. Om iemand een verrassing te kunnen bezorgen zonder het zinnetje te moeten aanhoren "Maar dat was toch echt niet nodig!" Natuurlijk was het niet nodig, daarom is het juist zo fijn. Iemand verwennen zonder dat die persoon in de gaten heeft aan wie hij dankbaarheid verschuldigd is, maakt het allemaal nog hemelser.

Thuis is het vaak niet mogelijk om anoniem te blijven bij je giften, al kan een verrassingseffect toch altijd leuk zijn. Maar op het werk, in de buurt, in de vriendenkring kan het vaak wel. Mensen verrassen met iets waarvan je weet dat ze er plezier aan zullen beleven, zonder dat je jezelf kenbaar maakt, het is een heel aparte sport. Een zeldzaam genoegen, dat gewoonlijk alleen heiligen is gegund. Misschien kunnen we er een jaarlijkse traditie van maken om het ook in de praktijk te brengen.

Gisteren kreeg ik een volledig anonieme boekenbon in de brievenbus. Mijn eerste reactie was om als een gek op zoek te gaan naar de mogelijke gever. Zodat ik hem of haar zou kunnen ‘terugbetalen’, al was het maar met mijn dankbaarheid en een glimlach.

Maar misschien moet ik de anonimiteit van de gever respecteren en gewoon leren krijgen en blij zijn zondermeer. Het voelt onwennig, maar toch niet onprettig. Ik neem me voor om ervan te genieten, vervuld van dankbaarheid. Dank u wel, Sinterklaasje!